اکثر مردم میدانند که خواب بر وضعیت روانی آنها تأثیر میگذارد. به هر حال، دلیلی وجود دارد که گفته میشود فردی با خلق و خوی بد «از دنده چپ بیدار شده است». همانطور که معلوم است، مقدار زیادی حقیقت پشت این ضرب المثل محاوره ای وجود دارد. خواب ارتباط تنگاتنگی با سلامت روانی و عاطفی دارد و ارتباطی با افسردگی، اضطراب، اختلال دوقطبی و سایر شرایط نشان داده است.

در حالیکه تحقیقات برای درک بهتر ارتباط بین سلامت روان و خواب در حال انجام است، شواهد تا به امروز حاکی از یک رابطه دو طرفه است. اختلالات سلامت روان خواب راحت را سخت تر میکند. در عین حال، خواب ضعیف، از جمله بی خوابی، میتواند عاملی موثر در شروع و بدتر شدن مشکلات سلامت روان باشد.

هم خواب و هم سلامت روان مسائل پیچیده ای هستند که تحت تأثیر عوامل متعددی قرار میگیرند، اما با توجه به ارتباط نزدیک آنها، دلایل محکمی برای این باور وجود دارد که بهبود خواب میتواند تأثیر مفیدی بر سلامت روان داشته باشد و میتواند جزء درمان بسیاری از اختلالات روانپزشکی باشد.

ارتباط سلامت روان با خواب چگونه است؟

فعالیت مغز در طول خواب در نوسان است و در طول مراحل مختلف خواب که چرخه خواب را تشکیل میدهد، افزایش و کاهش می یابد. در خواب NREM (حرکت غیر سریع چشم)، فعالیت کلی مغز کند میشود، اما فوران سریع انرژی وجود دارد. در خواب REM، فعالیت مغز به سرعت افزایش می یابد، به همین دلیل است که این مرحله با رویاپردازی شدیدتر همراه است.

هر مرحله نقشی در سلامت مغز ایفا میکند و به فعالیت در بخش های مختلف مغز اجازه می دهد تا بالا یا پایین برود و تفکر، یادگیری و حافظه بهتری را ممکن کند. تحقیقات نشان داده است که فعالیت مغز در طول خواب تأثیرات عمیقی بر سلامت عاطفی و روانی دارد.

خواب کافی، به ویژه خواب REM، پردازش اطلاعات عاطفی مغز را تسهیل میکند. در طول خواب، مغز برای ارزیابی و یادآوری افکار و خاطرات کار میکند و به نظر میرسد که کمبود خواب به ویژه برای تثبیت محتوای عاطفی مثبت مضر است. این میتواند بر خلق و خو و واکنش عاطفی تأثیر بگذارد و با اختلالات سلامت روان و شدت آنها، از جمله خطر افکار یا رفتارهای خودکشی، مرتبط است.

در نتیجه، دیدگاه سنتی که معتقد بود مشکلات خواب یکی از علائم اختلالات سلامت روان است، به طور فزاینده ای زیر سوال میرود. در عوض، مشخص شده است که یک رابطه دوسویه بین خواب و سلامت روان وجود دارد که در آن مشکلات خواب ممکن است هم علت و هم پیامد مشکلات سلامت روان باشد.

آپنه انسدادی خواب (OSA) جنبه دیگری از خواب است که با سلامت روان مرتبط است. OSA اختلالی است که شامل مکث در تنفس در طول خواب و کاهش سطح اکسیژن بدن و ایجاد خواب پراکنده میشود. OSA بیشتر در افراد مبتلا به بیماری های روانپزشکی رخ میدهد و ممکن است سلامت جسمی آنها را مختل کند و خطر ابتلا به ناراحتی های روانی جدی را افزایش دهد.

خواب و مشکلات خاص سلامت روان

نحوه درهم تنیدگی خواب و سلامت روان با مرور آنچه در مورد چگونگی ارتباط خواب با تعدادی از شرایط خاص سلامت روان و اختلالات رشد عصبی شناخته شده است، آشکارتر میشود.

افسردگی

تخمین زده میشود که بیش از 300 میلیون نفر در سراسر جهان افسردگی دارند، نوعی اختلال خلقی که با احساس غم و اندوه یا ناامیدی مشخص میشود. حدود 75 درصد از افراد افسرده علائم بی خوابی را نشان میدهند و بسیاری از افراد مبتلا به افسردگی نیز از خواب آلودگی بیش از حد در طول روز و پرخوابی رنج می برند که خواب بیش از حد است.

از نظر تاریخی، مشکلات خواب به عنوان پیامد افسردگی دیده می شود، اما شواهد رو به رشد نشان میدهد که خواب ضعیف ممکن است باعث ایجاد یا تشدید افسردگی شود. در حالیکه این میتواند یک حلقه بازخورد منفی ایجاد کند، خواب ضعیف افسردگی را بدتر میکند و سپس خواب را بیشتر قطع میکند. همچنین راه بالقوه ای را برای انواع جدیدی از درمان افسردگی باز میکند. برای مثال، حداقل برای برخی از افراد، تمرکز بر بهبود خواب ممکن است در کاهش علائم افسردگی مفید باشد.

اگرچه تحقیقات بیشتری برای شناسایی ارتباطات متنوع بین خواب و سلامت روان مورد نیاز است، شواهد موجود نشان میدهد که یک رابطه چندوجهی وجود دارد که میتواند تحت تأثیر عوامل متعددی در مورد هر فرد خاص قرار گیرد.

اختلال عاطفی فصلی

اختلال عاطفی فصلی یکی از زیرشاخه های افسردگی است که اغلب افراد را در طول سال با کاهش ساعات روز تحت تاثیر قرار میدهد. به عنوان مثال، مردم در آب و هوای شمالی ممکن است اختلال عاطفی فصلی را در پاییز و زمستان تجربه کنند.

این وضعیت ارتباط نزدیکی با اختلال در ساعت بیولوژیکی داخلی یا ریتم شبانه روزی فرد دارد که به کنترل چندین فرآیند بدن از جمله خواب کمک میکند. بنابراین جای تعجب نیست که افراد مبتلا به اختلال عاطفی فصلی تمایل دارند بیش از حد یا خیلی کم بخوابند یا تغییراتی را در چرخه خواب خود تجربه کنند.

اختلالات اضطرابی

هر ساله اختلالات اضطرابی در آمریکا بر 20 درصد از بزرگسالان و 25 درصد از نوجوانان تأثیر میگذارد. این اختلالات باعث ایجاد ترس یا نگرانی مفرط میشود که میتواند بر زندگی روزمره تأثیر بگذارد و خطراتی را برای مشکلات سلامتی از جمله بیماری قلبی و دیابت ایجاد کند. انواع اختلالات اضطرابی عبارتند از: اختلال اضطراب عمومی، اختلال اضطراب اجتماعی، اختلال هراس، فوبیاهای خاص، اختلال وسواس فکری اجباری (OCD) و اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)

اختلالات اضطرابی ارتباط قوی با مشکلات خواب دارند. نگرانی و ترس به حالتی از برانگیختگی بیش از حد کمک میکند که در آن ذهن در حال مسابقه است و بیش از حد برانگیختگی عامل اصلی بی خوابی تلقی میشود. مشکلات خواب ممکن است به منبع اضافی نگرانی تبدیل شود و اضطراب پیش بینی کننده را در زمان خواب ایجاد کند که خوابیدن را سخت تر می کند.

تحقیقات ارتباط قوی بین PTSD و خواب پیدا کرده است. افراد مبتلا به PTSD اغلب رویدادهای منفی را در ذهن خود تکرار میکنند، از کابوس های شبانه رنج می برند و حالتی از هوشیاری را تجربه میکنند که همگی میتوانند خواب را مختل کنند. PTSD بسیاری از جانبازان را تحت تاثیر قرار میدهد و حداقل 90٪ از جانبازان ایالات متحده با PTSD مربوط به جنگ در جنگ های اخیر علائم بی خوابی دارند.

مشکلات خواب فقط نتیجه اضطراب نیست. تحقیقات نشان میدهد که خواب کم میتواند اضطراب را در افرادیکه در معرض خطر ابتلا به آن هستند فعال کند و بی خوابی مزمن ممکن است یک ویژگی مستعد کننده در بین افرادی باشد که به اختلالات اضطرابی مبتلا میشوند.

منبع: sleepfoundation.org