چند وقت پیش، مقاله ای به نام ” چگونگی ایجاد کسب و کارهای خانوادگی” براتون گذاشتیم. الان قصد داریم در مورد “مزایا و معایب کسب و کارهای خانوادگی” براتون چند کلمه صحبت کنیم. ممنون که با ما همراهید.
مزایای کسب وکارهای خانوادگی
۱. انگیزه
داشتن انگیزه بالا در شرکتهای خانوادگی، به کل خانواده کمک می کند که به مسیر و عوامل رشد و موفقیت کسب و کار خود بیشتر فکر کنند.
۲. اعتماد
در کسب و کار خانوادگی، افرادی با هم همکاری می‌کنند که به یکدیگر اعتماد دارند. این امر می‌تواند محیط پر آرامشی بوجود آورد و در اعضای خانواده اعتماد به نفس بیشتری ایجاد کند. حس اعتمادی که بین افراد در کسب و کار خانوادگی وجود دارد، باعث ایجاد همگرایی بین کسب و کار و خانواده و همچنین برقراری رابطه‌ای مستحکم و دوستانه در محیط کار می‌شود. در واقع محیطی شکل می‌گیرد که بیشترین تعاملات و حسن اعتماد افراد شاغل را می‌توان شاهد بود.
۳. وفاداری
انسانها همیشه در لحظات سخت وجودشان نمایان می شود. روابط صمیمی و وفاداری اعضای خانواده در اینگونه لحظات باعث کمک به پیشبرد اهداف کسب و کار خانوادگی شما می شود.
۴. اشتراک در ارزشها
شما با خانواده خود، ارزشهای فکری و تفکرات مشترکی درباره نحوه اداره امور شغلی خود دارید. این امر باعث ایجاد هدفمندی و قدرت بیشتر در انجام کسب و کار خانوادگی شما می شود. فقط کافیست این ارزشهای مشترک را دریابید.
۵. ثبات در تعهدات
برای داشتن یک شرکت خانوادگی که بتواند سال ها به فعالیت خود ادامه دهد، باید هم به اندازه کافی وقت گذاشت و هم تلاش مضاعف بکار برد. اعضای خانواده شما برای حفظ شأن خانوادگی و همچنین نمایش شهرت کسب و کار خانوادگی خود مجبور به داشتن ثبات در تعهدات خود هستند.
۶. سادگی
وجود سلسله مراتب ریز و درشت اداری در برپائی کارهای بزرگ، یکی از دلایل بی حوصلگی و نهایتا عقب نشینی اشخاص از شغل مورد نظر می باشد. اما راه اندازی کسب و کار خانوادگی و حتی مدیریت آن نسبتا آسانتر است. یکی از عوامل رشد و پیشرفت این شرکت ها نیز اثربخشی سیستم مدیریتی آنها است که بسیار ساده، سازمان یافته و کارآمد است.
۷. آموزش غیررسمی و راحتتر
اعضای کسب و کارهای خانوادگی به صورت غیر رسمی از والدین یا پدربزرگ و مادربزرگ خود آموزش دیده اند. این خود صرفه جوئی در زمان و هزینه می باشد.
۸. استرس کمتر
گاهی پیش می آید که شما بنا به دلایلی دیر به محل کار خود برسید و یا مجبور باشید زودتر از موعد مقرر آنجا را ترک کنید. اینها باعث ایجاد استرس و فشار روانی در شما خواهد شد.
اما اگر کسب وکا خانوادگی باشد، مطمئنا راحتتر می توانید با این قضیه کنار بیائید.
۹. درک متقابل
یکی از مهمترین مزیتهای کسب و کار خانوادگی این واقعیت است که اعضای خانواده، درک متقابل بالائی نسبت به یکدیگر دارند. این خود عامل مهمی برای همکاری بیشتر است.
۱۰. فداکاری مالی
اعضای خانواده معمولا بیشتر درک می‌کنند که همه با هم هستند و برای هدفی مشترک کنار یکدیگر کار می‌کنند. اگر شرایط دشوار شود، این اعضاء تمایل بیشتری برای فداکاری مالی از خود نشان می‌دهند.
۱۱. کاهش هزینه ها
گاهی اعضای خانواده، برای پیشرفت کسب و کار خانوادگی خود، از سود شخصی خود می گذرند. مثلا ممکن است ماهانه دستمزدی کمتر از سایر شرکت ها در بلند مدت دریافت کنند. همچنین هزینه های مراسمات رسمی نیز در این کسب وکارها حذف می شود.
۱۲. آرامش محیط کاری
کسب وکارهای خانوادگی و فامیلی می‌تواند از محیط آرام‌تری برخوردار باشد و این می‌تواند برای اعضای غیرفامیل هم خوشایند باشد. برخی از این کسب وکارها ممکن است با تمام کارکنان‌شان مانند اعضای خانواده رفتار کنند، که این امر می‌تواند محیط کارِ شخصی فوق‌العاده‌ای را فراهم سازد.
۱۳. پایداری هدف
وقتی خانواده‌ای شرکت و کسب و کاری را اداره می‌کند، معمولا تمایل به حفظ سودآوری و پایداری شرکت برای نسل‌های آینده بسیار بیشتر است.
معایب کسب و کارهای خانوادگی
۱. منافع مشترک
در کسب و کار خانوادگی همیشه این خطر وجود دارد که مشکلات خانواده، با مشکلات کاری گره بخورد. ممکن است برخی سوء تفاهمهای مختلف در خانه به محل کار منتقل شده و باعث بروز مشکلاتی شود.
گاهی این مشکلات باعث به خطر افتادن منافع شغلی نیز می گردد. البته می شود از ابتدای شروع کار، با شفاف سازی و تهیه اسنادی مشخص، منافع خانواده و کسب و کار را، از هم جدا کرد.
۲. مدیریت احساسی
کسب و کارهای خانوادگی، از ابتدا اعضای خانواده را بدون داشتن تجربه و آموزش لازم، وارد سیستم کاری خود می‌کنند و این ممکن است باعث بروز مشکلاتی شود. اغلب مدیریت به پسر بزرگ خانواده می رسد، حتی اگر سن کمی داشته باشد و یا بی تجربه باشد.
۳. اختلاف خانوادگی
اختلاف سلیقه و تفاوتهای فکری در هر نوع کسب و کاری پیش می آید. اما این معضل در کسب و کار خانوادگی به دلیل رابطه نزدیک اعضا با یکدیکر می تواند جنبه شخصی به خود بگیرد.احساسات منفی و دلخوری ممکن است باعث بروز اختلال در فعالیت کاری شده و رابطه خانوادگی را نیز به مخاطره بیندازد و به مرور، تشنج بر محیط کاری غلبه کند.
۴. نبود مهارت و تجربه
برخی از کسب و کارهای خانوادگی، اعضای خانواده را در سمت هایی منصوب می کنند که مهارت لازم را نداشته یا آموزشی برای آن ندیده اند. این موضوع می تواند تأثیر منفی روی موفقیت داشته و یک محیط کاری پر تنش را به وجود آورد.
۵. تعیین جانشین
یکی از دغدغه های اصلی در کسب و کارهای خانوادگی، تعیین جانشین است. مشکل عمده در این کار این است که اغلب پسر بزرگ خانواده این سِمَت را باید قبول کند و ممکن است سن کم یا تجربه کمی داشته باشد.
رهبر کسب و کار خانوادگی باید فردی را مشخص کند که بتواند تجارت خانوادگی را به بهترین شکل ممکن پیش ببرد و احتمال بروز اختلافات آتی را به حداقل برساند و به عبارتی مدیریت صحیحی داشته باشد.
۶. عملکرد ضعیف
اعضای یک خانواده در کسب و کارهای خانوادگی، به دلیل وجود حس قوم و خویشی، نبود برنامه ریزی و بودجه بندی رسمی، بسیار حس راحتی می کنند. این موضوع می تواند باعث کمکاری، اهمال و در نتیجه عملکرد ضعیف گردد.
در کارهای خانوادگی، روابط جای خود را به شایستگی داده و همچنین باعث کم شدن قدرت مانور مدیریت می‌شود. عدم وجود فرصت‌های یکسان برای رشد و تعالی کارکنان و ایجاد تنبلی و اهمال کاری در محیط سازمان و مدیریت یک نفره از دیگر نتایج ناخواسته آن است.
۷. رقابت اعضای خانواده
ما باید به یاد داشته باشیم که همه کسب و کارهای خانوادگی به موفقیت ختم نمی شوند و در برخی مواقع علت آن تنشهای ایجاد شده میان اعضای خانواده می باشد.
اگر مدیر یک کسب و کار خانوادگی از دنیا برود، هر یک از ذینفعان به دنبال تصاحب جایگاه او با هم رقابت خواهند کرد. حتی اگر وصیت نامه هم داشته باشد و دارایی خود را بین وراث تقسیم کرده باشد، باز هم رقابت و تنفر در میان اعضا وجود خواهد داشت و عاملی برای شکست کسب و کار می شود.
۸. فقدان برنامه ریزی بلند مدت
مدیر کسب و کار خانوادگی تصور می‌کند که فعالیتهای کاری، به همین شکل در آینده ادامه پیدا خواهد کرد و در نتیجه هیچ برنامه ای برای آینده نخواهد داشت. این کوتاهی باعث شکست در آینده ای نچندان دور خواهد شد.
۹. پارتی بازی
در کسب و کارهای خانوادگی، کمتر پیش می آید که در ارتقای شغلی افراد بی طرفانه عمل کرد و اشخاص را بر اساس کفایت و شایستگی و نه رابطه خانوادگی ترفیع شغلی داد.
کمتر پیش می آید که از افرادی غیر از اعضای خانواده در سمتهای بالاتر استفاده کرد. و این باعث اعتراض کارمندان غیرفامیل خواهد شد.
حتی ممکن است بقیه اعضا نیز، دهان به شکایت بگشایند.
اعضای خانواده اغلب ترفیع می‌گیرند، حتی اگر برای سِمت جدید انتخاب ایده‌آلی نباشند. این امر می‌تواند منجر به مشکلات کاری و همین‌طور عصبانیت و آزردگی خاطر کارکنان غریبه‌ای شود که درخواست ارتقاء‌شان پذیرفته نشده است.
۱۰. عدم توجه به اعضای غیر فامیل
اکثر کارهای خانوادگی، توسط اعضای خانواده اداره می شوند و تعداد افراد غیرخانواده در آنها بسیار کم است و هیچ نقشی در مدیریت اصلی کسب وکار ندارند.
کمتر به این افراد اجازه تصمیم گیری و اظهار نظر داده می شود. با این حال این افراد شاید صاحب ایده و توانایی هایی باشند که به درد کسب و کار خانوادگی بخورد اما از آنجا که عضو خانواده محسوب نمی شوند، کسی به نظرات آنها اهمیت نمی دهد.
ارتقاء هم ممکن است دشوار باشد. بخصوص اگر رقیب شما فردی از اعضای خانواده باشد. در اغلب موارد، وفاداری خانواده به احتمال زیاد تصمیم‌گیری را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
۱۱.انتقال مشکلات
در کسب و کارهای خانوادگی، مسائل شخصی به راحتی به محیط کار انتقال می‌یابند و شاید هم بالعکس، مسائل کاری هم به محیط خانه کشیده شوند.
۱۲.مقابله با تغییر
اعضای خانواده اغلب دارای تربیت یکسانی هستند. و این یعنی خطر تفکر گروهی و مقاومت در برابر تغییر که در کارهای خانوادگی بسیار بالاست. به ویژه اگر یکی از اعضای بزرگتر خانواده مدیریت شرکت را بر عهده داشته باشد.
۱۳. عدم توجه به نظرات غریبه ها
در کارهای خانوادگی، اگر شخصی غیر از اقوام در یک کار خانوادگی شریک و سهیم باشد، و در تلاش برای ایجاد تغییراتی در آن کار یا شرکت باشد که به نظرش فعالیت شرکت را بهبود می‌بخشد، ممکن است با مقاومت اعضای خانواده روبه‌رو شود. آنها اقدامات این شخص غریبه را مضّر تلقی کنند و تمام تلاش خود را برای حفظ سنت‌ها و اصول دیرینه خود و ثابت نگه داشتن وضعیت انجام می دهند.
