پرورش رشد عقلانی و عاطفی نوجوانان 12 تا 16 سال
دراین مرحله رشد مغز و دستگاه عصبی نوجوان به میزان رشد بزرگسالان می رسد و اگر تجربه هم چاشنی کارهایش باشد میتواند به حل مسایل بسیاری بپردازد.
به طور کلی این دوره به دوره ی هوش انتزاعی یا عملیات منطق صوری معروف است که یک سلسله تغییرات اساسی و مهم در دستگاه روانی نوجوان به وجود می آید. نوجوان علاوه بر تکیه به واقعیات ، حوزه ی ذهنی خویش را با اندیشه وسعت می دهد.
در این دوره نوجوان به پیشرفت های علمی ، مسایل اقتصادی ، سیاسی و تکنولوژیکی علاقه مند و حساس می شود. نوجوان با کسب تجربیات متعدد ، در حل مسایل پیچیده موفق میشود و از شیوه های علمی استفاده می کند.
عملیات ذهنی که نوجوان در این دوره انجام می دهد عملیات فرضی – استنتاجی است و فرضیات میتواند پایه و اساس عمل ذهنی او قرار گیرد. نوجوان میتواند به صورت لفظی روابط موجود بین قضایا را که در حالت انتزاعی می باشند برقرار کرده و نتیجه گیری کند.
نوجوان همزمان با رشد و دگرگونی های بدنی مهارت های مختلفی در زمینه ی عقلی ، ادراکی و... کسب می کند و به گسترش ذوق و لطافت روحی می پردازد.
در این دوره هوش به حداکثر خود می رسد و به منطق نمادی ، فکر مجرد و پیچیده دست می یابد و از تجزیه و تحلیل مسایل ذهنی آگاهی پیدا می کند. برای دوستی و یگانگی ارزش فوق العاده ای قایل می شود و سعی می کند آن را در جمع و در گروه گسترش دهد.
نوجوان میتواند نتیجه گیری منطقی و اصولی از موضوعی خاص بنماید و رویدادها را به راه ها و روش های مختلف تعبیر و تفسیر کند. استعدادهای هنری و علاقه ی شغلی در نوجوان نمایان می شود و او به فکر تشخیص و انتخاب افتاده و زمینه های شناخت و تجربه اش وسیع تر میشود.
آرزوها و آرمان های عالی داشته و با والدین خود اختلاف عقیده پیدا می کند. خیالات و رویاها را در فکر خود پرورش می دهد و بیشتر این گونه است.
در این دوران نوجوان با احساس های جدیدی سازگاری حاصل می کند ، که در نتیجه ی دگرگونی های بدنی اش به وجود آمده است. عواطف دچار نوعی سرگردانی بوده و حساسیت خاصی دامن گیر نوجوان است.
رشد عقلانی و عاطفی نوجوانان
او دائما در هیجان به سر می برد و از هیجانی به هیجان دیگر گرایش دارد. گاهی خوشحال گاهی افسرده ، گاهی حالت امیدواری و فروتنی به خود میگیرد و گاهی حالت نومیدی و شکست ، دوست دارد مورد پذیرش دیگران قرار گیرد و در نظر دیگران جذاب جلوه کند.
تغییرات جسمی در او نوعی شرم به وجود می آورد و ترس در وجودش هویدا می شود. اگر مورد پذیرش دیگران قرار نگیرد ، در برخورد با واقعیات دچار نوعی بیمناکی و ناامیدی میشود و دائما در خود فرو می رود. به هنگام هیجان قادر نیست که خود را کنترل کند و دچار نوعی عدم تعادل و توازن عاطفی می باشد.
گاهی تسلیم و اسیر حالات و هیجانات روانی میشود و با کوچکترین ناکامی به اندوه و ناراحتی و نومیدی میرسد. موانع اجتماعی موجب بسیاری مشکلات عاطفی و روانی در وی می گردند. به دلیل عدم تطابق پذیری نوجوان به مسایل نومیدانه کشیده میشود.
علاقه مندی دختران به پسران بیشتر است به دلیل اینکه بلوغ در آنها زود هویدا میشود. نوجوانان سعی دارند که مستقل و متکی به خود باشند. ترس های مختلف سبب می شود که نوجوان به نوعی کمروئی ، اضطراب ، افسردگی و... دچار شود.
به مطالعه و ورزش علاقه مند میشود و هنر و سینما او را به وجد می آورد و به آن گرایش شدیدی پیدا می کند. به وضعیت ظاهری خود علاقه مند میشود و سعی می کند که خود را آراسته و تمیز نگه دارد . سعی می کند از والدین خود مستقل و متکی به خویشتن گردد.
حالات و تفکرات رویارویی در او بسیار دیده می شود. از هر چیزی انتقاد پیدا می کند و تا حدودی گرایش به منفی گرایی دارد و همین امر گاهی موجب بروز تضاد اختلاف بین او و بزرگترها و والدین میشود.
دوست دارد در کارهایش برنامه ریزی کند و آینده نگری در او شدت می یابد. برای کار و شغل .... خود طرح و برنامه ارائه می دهد و در شرایطی طبق آنها حرکت و عمل می کند. برای کسانی که دوستش می دارند احترام می گذارد و همسالان و هم کلاسان برایش از اهمیت و محبوبیت بیشتری برخوردارند.
زود تحت تاثیر عوامل بیرونی و درونی قرار می گیرد و در اظهار نظر تردید و دودلی دارد که مبادا مورد انتقاد قرار گیرد و با عدم پذیرش رو به رو شود.
