موارد استفاده و عوارض مفنامیک اسید + نکات و تداخل دارویی

معرفی موارد استفاده داروی مفنامیک اسید و عوارض آن

مفنامیک اسید یک داروی ضد التهاب غیر استروئیدی است که کار آن از طریق کاهش هورمون هایی می باشد که عاملی برای التهاب و بدن درد هستند. مفنامیک اسید برای کوتاه مدت (7 روز یا کمتر) استفاده می شود و می تواند دردهای خفیف در نوجوانان و کودکان حداقل 14 سال را از بین ببرد. مفنامیک اسید همچنین برای دردهای قاعدگی نیز مورد استفاده قرار می گیرد. در کل این دارو برای اهداف مختلفی به کار می رود.

مشخصات مفنامیک اسید

نام لاتین: Mefenamic acid

نام های تجاری:

• ®Ponstan
• ®ponstel
• Ponalar
• Ponstyl

رده درمانی:داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی

اشکال دارویی:کپسول

فرمول شیمیایی مفنامیک اسید C15H15NO2 است. نقطه ذوب آن 76 درجه سانتی گراد و درصد چسبندگی آن به پروتئین پلاسما 90٪ است. نیمه عمر آن حدود 2 ساعت است و به شکل خوراکی مصرف می شود.

برخی اطلاعات مهم

مفنامیک اسید می تواند عاملی برای افزایش خطر ابتلا به حملات قلبی کشنده یا سکته مخصوصا در صورت مصرف طولانی مدت و یا دوز بالا و یا ابتلا به بیماری های قلبی باشد. قبل و بعد از جراحی های قلب هرگز از این دارو استفاده نکنید. مفنامیک اسید همچنین می تواند باعث خونریزی معده نیز شود. این وضعیت ها معمولا بدون علائم هشداردهنده اتفاق می افتند و در افراد سن بالا رایج تر است. اگر خونریزی معده یا زخم معده، اختلالات روده ای و یا بیماری کلیوی دارید، از این دارو استفاده نکنید.

شکل کپسولی و رنگ

شکل دارو و رنگ دارو بر میزان اثرات دارو و به اثر پلاسبو (دارونمایی) ارتباط دارد. بر اساس مطالعاتی از نظر بیماران، کپسول ها نسبت به قرص ها درد را بیشتر تسکین می دهند.

قبل از مصرف دارو مفنامیک اسید

مفنامیک اسید را نباید هر وقت که خواستید، مصرف کنید؛ حتی اگر به بیماری های قلبی مبتلا نیستید و خطر سکته برایتان وجود ندارد.

مفنامیک اسید برای چه کسانی مضر است؟

اگر شرایط زیر را دارید، از این دارو استفاده نکنید:

• آلرژی به این دارو
• خونریزی معده یا زخم معده فعال
• اختلالات روده ای مانند التهاب روده
• بیماری کلیوی
• سابقه ابتلا به حمله آسم یا واکنش آلرژیک شدید بعد از مصرف آسپرین یا داروهای غیر استروئیدی
• زنان در 3 ماهه اول بارداری و در دوران شیردهی
• افرادی که زخم اثنی عشر دارند
• افرادی که دچار بیماری های شدید روده ای، مانند بیماری کرون هستند.
• افراد مبتلا به نارسایی قلبی و کبدی

برای اینکه مطمئن شوید مفنامیک اسید برای شما ایمن و بی خطر است، شرایط زیر را در صورت دارا بودن به پزشک اطلاع رسانی کنید:

• بیماری قلبی، فشار خون بالا، کلسترول بالا، دیابت، یا سیگار کشیدن
• خطر حمله قلبی، سکته یا مشکلات انعقاد خون
• سابقه ابتلا به زخم معده
• آسم
• ماندن مایعات در بدن
• بیماری کبد
• مصرف مفنامیک اسید در 3 ماهه آخر بارداری به جنین آسیب وارد می کند. پس اگر باردار هستید یا قصد بارداری دارید، حتما به پزشک اطلاع دهید.
• مفنامیک اسید می تواند از شیر مادر عبور کند و به کودک شما برسد و به او آسیب بزند. پس اگر شیرده هستید، از این دارو استفاده نکنید.
• مفنامیک اسید نباید برای نوجوانان و کودکان زیر 14 سال استفاده شود.
• بیماران بالای 60 سال ممکن است نسبت به سمیت مفنامیک اسید حساس تر باشند، پس باید دوز مصرفی آن را تحت کنترل داشته باشید.

موارد و مقدار مصرف

درمان درد خفیف تا متوسط، دیسمنوره

بزرگسالان و کودکان بزرگتر از 14 سال:ابتدا، مقدار 500 میلی گرم، و سپس، مقدار 250 میلی گرم هر 4 ساعت بر حسب نیاز تا حداکثر 1 هفته مصرف می شود.

چگونه باید از مفنامیک اسید استفاده کرد؟

تمام اطلاعات روی برچسب دارو را مطالعه کنید.

اگر با مشکلی مواجه شدید، از پزشک بخواهید که دوز دارو را تغییر دهد.

این دارو را برای مدت زمان طولانی استفاده نکنید.

کمترین دوز دارو، بهترین حالت استفاده از آن می باشد.

مفنامیک اسید نباید بیشتر از 7 روز پشت سر هم مصرف شود.

برای تسکین دردهای عادت ماهانه مدت زمان مصرف نباید بیش از 2 تا 3 روز باشد.

حتما دستورالعمل های پزشک را در مورد مصرف این دارو رعایت کنید.

اگر مجبور بودید که بیشتر از 7 روز از این دارو استفاده کنید، حتما زود به زود وضعیت خود را چکاپ کنید. اگر هرگونه مورد مشکوکی در آزمایش شما بود، حتما به پزشک اطلاع دهید.

این دارو را حتما در دمای اتاق، دور از رطوبت، گرما و در ظرفی با درب بسته نگهداری کنید.

حتما باید این قرص را همراه با وعده غذایی یا بعد از مصرف غذا استفاده کرد.

در صورت فراموش کردن مصرف یک وعده از دارو، چه کنیم؟

در سریع ترین زمان ممکن دوز بعدی را مصرف کنید اما اگر به تایم بعدی دارو نزدیک بودید، از دوز قبلی صرف نظر کنید. در صورت اوردوز کردن نیز حتما با اورژانس تماس بگیرید.

دارو را در هوای محیط دور از نور و رطوبت و خارج از دسترس کودکان نگهداری کنید.

وجود اثر ضد دردی کافی

مفنامیک اسید یک مسکن از خانواده NSAID با اثرات کم الی متوسط است که داروی انتخابی تجویز شده توسط دندان پزشکان برای تسکین دندان درد نیست اما برای تسکین دندان درد کافی می باشد؛ بنابراین بیماران از این دارو برای دندان درد استفاده می کنند.

مکانیسم اثر:

مفنامیک اسید، آنزیم سیکلواکسیژناز را مهار می کند و بدین طریق سبب مهار ساخت پروستاگلاندین می شود.

فارماکوکینتیک:

نیمه عمر مفنامیک اسید 2 ساعت است و دفع نیمی از دارو از طریق ادرار و نیمی دیگر از طریق مدفوع می باشد.

هنگام مصرف دارو مفنامیک اسید باید از چه چیزهایی خودداری کرد؟

از مصرف الکل خودداری کنید. زیرا خطر خونریزی معده را افزایش می دهد.

از مصرف آسپرین همزمان با مصرف مفنامیک اسید خودداری کنید.

اگر به بیماری هایی مثل سرماخوردگی و آلرژی مبتلا هستید یا داروی مسکن مصرف می کنید، حتما به پزشک اطلاع رسانی کنید. داروهایی مثل آسپرین، ایبوپروفن، کتوپروفن یا ناپروکسن نباید با مفنامیک اسید استفاده شود.

اشتباه گرفتن با آنتی بیوتیک

نام دارو و شکل رایج کپسولی آن سبب می شود برخی از بیماران، به اشتباه مفنامیک اسید را چرک خشک کن بدانند و برای رفع عفونت دندان از این دارو استفاده کنند و با برطرف شدن درد دندان آن را به برطرف شدن عفونت دندان ربط دهند.

برخی عوارض جانبی مفنامیک اسید

در پاسخ به سؤال برخی از شما کاربران از بخش سلامت نمناک در این رابطه باید بگوییم که ممکن است بعد از مصرف این دارو با علائم آلرژیکی مثل عطسه، آبریزش بینی، گرفتگی بینی، خس‌خس سینه، تنگی نفس، کهیر، ورم صورت، لب، زبان یا گلو روبرو شوید.

اگر علائم حمله قلبی یا سکته را مشاهده کردید، حتما با پزشک تماس بگیرید. ممکن است که درد در قفسه سینه به چانه یا شانه، بی حسی یا ضعف در یک طرف بدن، ناتوانی در تکلم و احساس تنگی نفس تبدیل شود.

اگر عوارض جانبی زیر را مشاهده کردید، مصرف این دارو را کنار بگذارید یا به پزشک مراجعه نمایید :

• قرمزی و حساسیت پوستی حتی در صورت خفیف بودن
• تنگی نفس حتی در صورت خفیف
• ورم یا افزایش وزن سریع
• وجود زخم در دهان
• علائم خونریزی معده یا مدفوع خونی، سرفه خونی، استفراغی که شبیه به دانه های قهوه است.
• مشکلات کبد، حالت تهوع، درد در قسمت بالای شکم، خارش، احساس خستگی، علائم شبیه به آنفولانزا، از دست دادن اشتها، ادرار تیره، مدفوع مسی رنگ و یرقان.
• مشکلات کلیوی، ادرار کم، ادرار دردناک یا سخت، ورم کف یا قوزک پا، احساس خستگی یا تنگی نفس
• کم خونی
• مدفوع تیره
• سبک شدن سر، تنگی نفس، ضربان قلب بالا، مشکلات تمرکز
• واکنش پوستی شدید، تب، گلودرد، ورم صورت یا زبان، سوزش چشم ها، درد پوستی، قرمز و بنفش شدن پوست
• استفراغ خونی
• ادرار خونی
• سوزش معده
• افزایش فشار خون
• افزایش تشنگی
• سوء هاضمه
• کمر درد یا پهلو درد
• پوست رنگ پریده
• افزایش وزن
• کاهش وزن
• خونریزی لثه
• تاری دید
• سردرگمی
• سرفه
• گرفتگی صدا
• مشکلات بلع
• خستگی
• ضربان قلب نامنظم
• نگرانی
• ضربان قلب آهسته
• ورم غده ها
• التهاب دهان
• از حال رفتن
• تب
• اسهال خونی
• درد شدید شکمی
• خونریزی بینی
• عرق
• سوزش غدد لنفاوی، زیر بغل و گردن
• سوزش
• سفتی کمر یا گردن

برخی عوارض جانبی رایج مفنامیک اسید

• دل درد
• سوء هاضمه، حالت تهوع، استفراغ
• اسهال، یبوست، نفخ
• سردرد، سرگیجه
• خارش و قرمزی پوست
• زنگ زدن گوش
• دوز مناسب دارو

مصرف مفنامیک اسید در بارداری و شیردهی:

بهتر است مفنامیک اسید در بارداری مصرف نشود.

این دارو با غلظت های کم در شیر ترشح می شود. بنابراین در شیردهی، نباید از این دارو استفاده نمود.

در جوانان

• دوز اولیه: 500 میلی گرم 1 بار
• دنبال کننده دوز اولیه: 250 میلی گرم هر 6 ساعت 1 بار
• طول درمان: معمولا بیشتر از 1 هفته نباید ادامه داشته باشد.

برای اختلالات قاعدگی در جوانان

• دوز اولیه: 500 میلی گرم و 1 بار
• دنبال کننده دوز اولیه: 250 میلی گرم هر 6 ساعت 1 بار
• طول درمان: 2 تا 3 روز

این درمان باید هنگام شروع خونریزی و علائم مربوطه باشد.

مصرف مفنامیک اسید در سالمندان

بیماران 60 سال به بالا نسبت به اثرات سمی مفنامیک اسید حساس تر هستند.

این دارو ممکن است برای بیماران سالخورده و بیماران مبتلا به نارسایی احتقانی قلب مخاطره آمیز باشد زیرا این دارو بر روی پروستاگلاندین های کلیه اثر می گذارد و ممکن است موجب احتباس مایعات و ادم شود.

همچنین مصرف مفنامیک اسید در بیماران سالخورده ممکن است سبب اسهال شدید آنان شود.

مصرف در کودکان

مصرف طولانی مدت مفنامیک اسید در کودکان کوچکتر از 12 سال توصیه نمی شود.

اثر بر آزمایش های تشخیصی

در صورت مصرف این دارو نتایج مثبت کاذب بیلی روبین ادرار از طریق آزمون با قرص Di-Azo گزارش شده است. در اثر مصرف این دارو ممکن است غلظت های سرمی ازت اوره خون (BUN)، ترانس آمیناز و پتاسیم، و نیز زمان پروترومبین افزایش و هماتوکریت کاهش یابد.

دارو مفنامیک اسید با چه داروهای دیگری تداخل دارد؟

اگر هرگونه داروی ضد افسردگی مصرف می کنید، حتما به پزشک اطلاع دهید.

هرگونه داروی غیر استروئیدی ضد التهابی همزمان با مفنامیک اسید به راحتی عاملی برای خونریزی یا کبودی است.

داروهای ضد میکروبی مانند کینولون ها با مصرف این دارو افزایش می یابد و تشنج را به همراه خواهد داشت.

ممکن است که داروهای رقیق کننده خون مثل وارفارین، داروی فشار خون بالا یا قلب، داروهای ادرارآور یا داروهای استروئیدی، ویتامین ها یا داروهای مسکن نیز با مفنامیک اسید تداخل داشته باشد.

مصرف این دارو با برخی داروهای گیاهی مانند؛ جینسینگ و بابونه باعث سوزش سر دل، درد معده و سوء هاضمه خواهد شد.

چگونگی و نحوه درمان

با مصرف شربت ایپکا و به وجود آوردن تهوع یا شستشو دادن معده می توان اثرات دارو را از بین برد.

برای کنترل و پیشگیری از تشنج نیز از تزریق دیازپام استفاده خواهند کرد.

توجهات پزشکی-پرستاری:

در صورت مصرف طولانی مدت مفنامیک اسید، به طور متناوب کنترل CBC و آزمایشات بررسی عملکرد کلیوی ضروری است.

برخی اشتباهات رایج در مصرف داروی مفنامیک اسید

• افرادی که بدون مراجعه به پزشک، اقدام به خود درمانی می کنند ممکن است که به یکی از ترکیبات موجود در این دارو حساسیت داشته باشند و با مشکل مواجه شوند، بنابراین هرگز بدون مشورت با پزشک مصرف نکنید.
• برخی از بیماران این دارو را با آنتی بیوتیک اشتباه می گیرند و فکر می کنند که عفونت دندانشان از بین خواهد رفت، اما این گونه نیست زیرا پزشک آن را به عنوان مسکن تجویز می کند و در از بین بردن عفونت بی تاثیر خواهد بود.

سایر نکات و توصیه ها درباره مفنامیک اسید

• در صورت مشاهده علائم و نشانه های عوارض جانبی حتما به پزشک مراجعه کنید.
• برای کنترل اسهال، باید رژیم غذایی مناسبی را داشته باشید.
• قبل از هر گونه خود درمانی و مصرف دارو با پزشک خود تماس بگیرید.
• در هفته چندین بار خودتان را وزن کنید و در صورت افزایش بین 1 تا 5 کیلوگرمی در یک هفته، حتما به پزشک اطلاع دهید.
• توجه داشته باشید که از انجام فعالیت هایی که به هوشیاری نیاز دارند، خودداری کنید زیرا این دارو باعث خواب آلودگی خواهد شد.
• دوز دارو را طبق دستور پزشک مصرف نمایید.
• دارو باید در ظروف درب بسته و در دمای 15 تا 30 درجه سانتیگراد نگهداری شود.