رب گوجه فرنگی، یکی از مواد اولیه پر استفاده در آشپزی ایرانی است. در گذشته انواع رب را در منازل و به شکلی کاملا خانگی تهیه می کردند. امروزه افراد کمی در منزل اقدام به پختن رب می کنند و اغلب افراد از رب های استاندارد و کارخانه ای برای پخت و پز استفاده می کنند. انواع و اقسام رب های موجود در بازار کیفیت های متفاوتی دارند. الزاما رنگ بیشتر رب گوجه فرنگی، بیانگر کیفیت بهتر آن نیست. متلسفانه یکی از مشکلات نگهداری از انواع رب به ویژه رب گوجه فرنگی، کپک زدن آن است. کپک زدن مواد غذایی یک اتفاق بسیار ناخوش آیند است. برای جلوگیری از این اتفاق، باید یک سری نکات را در نظر داشته باشید. با ما همراه باشید.

دلیل کپک زدن رب گوجه فرنگی چیست؟

سوال اساسی: دلیل اصلی کپک زدن مواد غذایی چیست؟

کپک ها عاشق فضای مرطوب و ارگانیک هستند. کپک در واقع نوعی قارچ است که در فضای مرطوب و حتی در مکان های در بسته نیز رشد می کند. این همان چیزی است که ممکن است شما را هر بار غافلگیر کند. به شکل ناگهانی بعد از اینکه به سراغ رب گوجه فرنگی داخل یخچال رفته اید و بعد از اینکه در ظرف را باز کردید، دیدی که روی رب شما کپک زده است. حالا چاره چیست؟

دما را جدی بگیرید!

اگر داخل فضای یخچال شما چندان سرد نباشد و یا یخچال خراب باشد، برودت آن کم خواهد بود. اگر سرمای داخل یخچال خیلی سرد نباشد و یا رب گوجه فرنگی دمای بالایی داشته باشد، حتما رب کپک می زند. اگر دستی بر آتش رب پزی دارید و خودتان دلتان می خواهد تا رب خانگی بپزید برای قرار دادن آن در یخچال عجول نباشد. اجازه دهید تا ابتدا رب کاملا خنک شود و سپس آن را در یخچال قرار دهید.

سوال اساسی: آیا سرمای یخچال مانع از کپک زدن رب می شود؟

متاسفانه خیر! کپک نوعی سم در رب ایجاد می کند. متاسفانه این سموم به کل رب گوجه فرنگی منتقل می شود. این کپک ها و در نتیجه این سموم، بسیار برای بدن و سلامتی مضر و خطرناک است. بهترین مکان برای نگهداری رب گوجه فرنگی، یخچال است اما سرمای یخچال فقط فرایند رشد باکتری های ایجاد کننده کپک را کندتر می کند. پس الزاما اینکه رب را داخل یخچال می گذارید، ضامن سالم ماندن و کپک نزدن آن نیست.

اصل اول: قاشق خیس قاتل اصلی رب گوجه فرنگی

مادر ها همیشه هنگام آشپزی کردن فرزندانشان به آن ها یادآوری می کنند که با قاشق خیس رب را از ظرف برندارند. این تنها یک وسواس بیهوده نیست. همان طور که پیش از این گفتیم، رطوبت منشا اصلی کپک است. قاشق خیس و یا آغشته به مواد غذایی می تواند خیلی سریع، موجب فساد و کپک زدن رب شود. همیشه از قاشق تمیز و خشک استفاده کرده و جهت اطمینان قبل از وارد کردن قاشق به داخل رب، یک بار آن را پاک کنید.

اصل دوم: ترفند مادربزرگ ها همیشه کارایی دارد!

همان طور که گفتیم، رب گوجه فرنگی و همین طور سایر انواع رب، پیش از این در منازل تهیه می شد. اگر شاهد رب پزی مادربزرگتان بوده اید، دیده اید که روی رب گوجه فرنگی را در نهایت با یک لایه روغن می پوشاندند. اما واقعا چرا؟ با این روش هوشمندانه در واقع یک عایق بر روی رب ایجاد می شود. این به این معناست که دیگر اکسیژن نمی تواند به راحتی به رب نفوذ کند. عدم اکسیژن یعنی کپک مجالی برای رشد نخواهد داشت.

رب کپک زده را چکار کنم؟

خبر بد این است که ترفند رایج برای رفع کپک رب، کارساز نیست. اغلب افراد متاسفانه تنها بخش های کپک زده را از روی رب برداشته و سپس فکر می کنند که رب باقی مانده هیچ مشکلی ندارد و آن را در دفعات بعدی در آشپزی استفاده می کنند. متاسفانه همان طور که پیش از این گفتیم، سموم ناشی از کپک، در کل رب پخش می شود. متاسفانه باید تمامی رب را دور بریزید.

چاره چیست؟

واقعیت این است که رب های کارخانه ای و صنعتی حاوی مقداری مواد نگهدارنده است. این به این معناست که رب های خانگی معمولا خیلی زودتر کپک می زنند. بهترین پیشنهاد ما برای شما این است که بعد از خرید رب گوجه فرنگی و یا پختن رب کوجه فرنگی، آن را در چند ظرف کوچک بسته بندی کرده و هر بار یکی از بسته ها را استفاده کرده و بعد از اتمام بسته به سراغ بسته بعدی بروید. گفتیم که باید دما را جدی بگیرید. به دلیل برودت و سرمای بالای فریزر، رب داخل طبقات فریزر کپک نمی زند.

رب کپک زده ضرر دارد؟

آیا مصرف رب کپک زده و یا ربی که قبلا لایه های بالایی آن کپک زده بود و آن را برداشتیم، برای سلامتی مضر است؟ تا به امروز هیچ بیماری خطرناکی که از مصرف رب مسموم منشا گرفته باشد، شناسایی نشده است اما این کپک ها می تواند منجر به مسمومیت شود. در افرادی با معده های حساس تر ممکن است این مساله مشکل آفرین باشد. البته در نظر داشته باشید که مواردی از آلرژی به رب کپک زده به مرگ نیز منجر شده است. در نظر داشته باشید که اکثر افراد از داشتن آلرژی های اینچنینی مطلع نیستند و اصلا عاقلانه نیست که روی سلامتی تان ریسک کنید.

پیشگیری، بهتر از حرص خوردن!

برای اینکه از کپک زدن رب گوجه فرنگی جلوگیری کنید باید چند نکته را در نظر داشته باشید. مطمئن باشید که با دانستن و رعایت کردن این موارد هرگز با مشکل کپک زدن رب گوجه فرنگی مواجه نخواهید شد.

نکته اول: هوشمندانه خرید کنید

اگر مصرف شما کم است، به جای خریدن رب های بزرگ تر به سراغ بسته های کوچک تر بروید.و البته خرید رب های بزرگ تر به صرفه تر است اما اگر برای نگهداری آن امکانات کافی را در اختیار ندارید بهتر است از بسته های کوچک تر خریداری کنید.

نکته دوم: کاستن آلودگی های سطح قوطی

تمامی کنسرو ها و کمپوت هایی که در قوطی های فلزی عرضه می شوند باید بسته های کاملا سالمی داشته باشند. هنگام خرید رب همیشه به سلامت قوطی دقت کنید و جهت از بین بردن آلودگی های سطح قوطی، به مدت کوتاهی آن را در آب جوش بجوشانید. نگران تغییر طعم رب نباشید. هیچ مشکلی برای آن ایجاد نمی شود.

نکته سوم: بهداشت یخچال را جدی بگیرید.

هرچه آلودگی یخچال کمتر باشد، احتمال فساد همه ی مواد غذایی ازجمله رب، کاسته می شود. هرچه یخچال شما تمیزتر باشد و هیچ گونه مواد غذایی آلوده ای در آن نباشد و همین طور یخچال شما انباشته از مواد غذایی نباشد و هوای سرد به خوبی در آن پخش شود، احتمال ایجاد کپک کمتر خواهد بود. دمای یخچال را در نظر بگیرید. دمای مناسب برای یخچال ۴ درجه سانتی گراد است البته در شهرهای گرم تر و یا در خانه های شلوغی که در یخچال بیش از اندازه باز و بسته شود، بهتر است یخچال سردتر باشد.

نکته چهارم: قاشق تمیز و خشک

در ابتدای این مقاله به تمیز و خشک بودن قاشق اشاره کردیم. جنس قاشق مهم نیست اما بهتر است از قاشق چوبی استفاده نکنید چرا که این قاشق معمولا راحت تمیز و خشک نمی شود.

نکته پنجم: اضافه کردن روغن روی رب هم قلق دارد!

برای گرفتن بهترین نتیجه، بلافاصله پس از باز کردن در قوطی روغن را روی آن بریزید. هر بار هنگام مصرف، روغن را کنار زده و از زیر آن رب را بر دارید و داخل غذا بریزید.

نکته ششم: هرچه بگندد نمکش می زنند!

حتما تا به امروز به این مساله توجه کرده اید که در دستورهای آشپزی تاکید می کنند که به دلیل اینکه رب گوجه فرنگی حاوی نمک است، هنگام اضافه کردن نمک محتاط باشید. اضافه کردن نمک به رب های خانگی می تواند از فساد آن جلوگیری کند. نگران شور شدن غذا نشوید.

نکته هفتم: اکسیژن کمتر یعنی کپک کمتر!

در بسیاری از کشور های خارجی، رب های گوجه فرنگی را در بسته بندی هایی مثل خمیر دندان به فروش می رسانند. اگر رب گوجه فرنگی را در ظروفی با دهانه کوچکتر بریزید میزان اکسیژن کمتری به آن می رسد و در نتیجه احتمال کپک زدن آن کمتر می شود.

نکته هشتم: تکه های رب یخی داشته باشید!

یکی از راه های بسیار هوشمندانه اما پر قلق این است که رب را به شکلی نازک در کیشه پلاستیکی بریزید. اجازه دهید تا کاملا صاف و بدون چروک داخل فریزر منجمد شود. هر بار می توانید به اندازه نیاز یک تکه را بشکنید و داخل غذا بریزید. قلق مهم این کار این است که باید از کیسه های وکیوم زیپ دار استفاده کنید چرا که ضخیم تر است و رب از آن خارج نمی شود. امیدواریم با رعایت این نکات، به راحتی سلامتی خود و عزیزانتان را تضمین کنید.