چه دارویی را با چه غذایی نباید خورد؟
برخی مواد غذایی با داروها تداخل دارند و ترکیب آن ها می تواند برای سلامتی مضر باشد اما بسیاری از مردم در این باره اطلاعی ندارند. علاوه بر این مصرف هر دارو قوانین خاصی دارد که نباید در مصرف دوز آن زیاده روی کرد.
این قوانین در رژیم غذایی ما هنگام مصرف دارو نیز اعمال می شوند و اهمیت ویژه ای دارند پس لازم است این بخش از بهداشت و سلامت پلاس وی را با دقت ویژه ای بخوانید.
داروهایی که ممکن است با غذاهای خاصی تداخل داشته باشند:
برونکودیلاتورها (گشاد کننده های ریه)
بیماران مبتلا به آسم، برونشیت و سایر بیماری های مربوط به ریه از این نوع داروها استفاده می کنند. اگر از این قبیل داروها مصرف می کنید، باید بدانید که بهتر است مصرف نوشیدنی ها و غذاهای حاوی کافئین را محدود کنید:
- این داروها اثر تحریک کننده ای بر سیستم عصبی دارند و بنابراین برای جلوگیری از این امر باید مصرف کافئین را محدود کنید.
- در مصرف داروی تئوفیلین نیز مراقب باشید زیرا کافئین سمیت این دارو را افزایش می دهد.
- همچنین از مصرف غذاهای چرب نیز دوری کنید زیرا باعث افزایش جذب بیولوژیکی تئوفیلین می شود.
دارو های مهارکننده آنزیم مبدل آنژیوتانسین ها
داروهایی که فشار خون را کاهش می دهند برای بهبود و پیشگیری از بیماری های قلبی و کلیوی مناسب هستند و شامل داروهایی چون:کاپتوپریل، انالاپریل، فوزینوپریل و رامیپریل می شوند.
این داروها با باز شدن رگ های خونی، نارسایی قلبی را درمان می کنند بنابراین جریان خون با کارایی بیشتری انجام می شود.
شما باید از مصرف این داروها با غذاهای غنی از پتاسیم خودداری کنید زیرا:
- این دارو ها میزان پتاسیم در خون را افزایش می دهند و در نتیجه پتاسیم اضافی می تواند منجر به نامنظم شدن ضربان قلب و تنگی نفس شد و بنابراین بهتر است مصرف موز، سیب زمینی، سویا و اسفناج را محدود کنید.
دارو های ضد آریتمی
داروهای ضد آریتمی شامل طیف وسیعی از دارو ها (مانند دیگوکسین) می شوند که برای بهبود و پیشگیری از نارسایی قلبی استفاده می شوند.
این مشکل در صورتی رخ می دهد که شما انواع محصولات غنی از گلیسریزیک مانند شیرین بیان را مصرف کنید. این ماده همچنین در شکلات و شیرینی نیز وجود دارد و مصرف آن ها باید محدود شود:
- ترکیب آن ها با دیگوکسین می تواند ضربان قلب را نامنظم کرده و یا حتی باعث حمله های قلبی شود.
- فیبرهای غذایی باعث کاهش اثربخشی این دارو می شوند بنابراین باید 2 ساعت قبل یا بعد غذا مصرف شوند.
- همچنین برخی گیاهان مانند گل راعی و برگ سنا بر کارایی دیگوکسین تاثیر می گذارند.
عصاره گیاهان شیرین بیان همچنین میتواند با داروهای دیگر از جمله انسولین، داروهای ضد افسردگی خاص، داروهای ضدبارداری خوراکی، داروهای رقیق کننده خون و برخی دیگر از داروها تداخل داشته باشد.
داروی کاهنده فشار خون
افراد دارای فشار خون بالا نباید با داروی کاهنده فشار خون، شیرین بیان مصرف کنند زیرا شیرین بیان حاوی «گلیسیریزین» است؛ ماده ای که فشار خون را افزایش می دهد بنابراین مصرف همزمان آن با داروی کاهنده فشار خون می تواند تاثیر دارو را کاهش دهد و فشار خون را در سطح خطرناکی بالا نگه دارد.
افرادی که از داروهای مهارکننده ACE (کاهنده فشار خون) مثل «انالاپریل» و «کاپتوپریل» استفاده می کنند نباید از نمک پتاسیم (استفاده کنند زیرا مهارکننده های ACE خود باعث افزایش اثر پتاسیم در بدن می شوند و زیاد بودن پتاسیم سبب سکته می شود.
مصرف همزمان این داروهای کاهنده فشارخون با انار نیز اثر دارو را افزایش می دهد و می تواند باعث سبکی سر یا سرگیجه به دلیل کاهش فشار خون شود.
داروهای کاهش دهنده کلسترول "بد"
این دارو مختص افرادی است که اضافه وزن دارند و از دیابت و بیماری های قلبی عروقی رنج می برند. برخی از نمونه های این نوع دارو عبارتند از:آتورواستاتین، فلوواستاتین، لوواستاتین، سیمواستاتین، روزوواستاتین و پرواواستاتین. بنابراین این داروها را با غذاهایی مانند مرکبات مصرف نکنید زیرا:
- مرکبات به میزان قابل توجهی میزان جذب دارو را افزایش می دهند که احتمال مصرف بیش از حد دارو و بروز عوارض جانبی را نیز افزایش خواهند داد.
- اثر مصرف یک قرص همراه با آب پرتقال برابر است با دوز بیشتری از دارو که با آب مصرف می شود.
دارو های ضد انعقاد خون
دارو های ضد انعقادی از جمله وارفارین؛ برای بهبود و پیشگیری از ترومبوز استفاده می شوند.
این نوع داروها را نباید با غذاهایی که رقیق کننده خون و سرشار از ویتامینK هستند مصرف کرد:
- هنگام مصرف این نوع داروها باید مصرف بلوبری، سیر، زنجبیل و برخی ادویه ها (به عنوان مثال فلفل کاین، دارچین و زردچوبه) را محدود کنید زیرا خاصیت ضد انعقادی داشته و با تقویت اثر وارفارین سبب خونریزی می شوند. سیر از تشکیل لخته در خون جلوگیری می کند و باعث افزایش رقت خون می شود پس بیماران مصرف کننده وارفارین نباید بیشتر از یک حبه سیر در روز مصرف کنند.
- از طرف دیگرغذاهایی سرشار از ویتامین K مانند اسفناج، شلغم، کاهو، کلم پیچ، زرده تخم مرغ، نخود، عدس و بروکلی باعث کاهش کارایی این دارو می شوند. نوسانات این ویتامین در بدن می تواند وارفارین را بی اثر کند و آثار ضدانعقادی آن را کاهش دهد؛ در نتیجه احتمال شکل گیری لخته های خونی بالا می رود.
- مصرف چای سبز و فرآورده های لوبیای سویا باعث کاهش اثر ضدلخته ای وارفارین و افزایش احتمال بروز لخته می شود.
- مصرف فرآورده های انبه و آب آن باعث افزایش اثر ضد لخته ای وارفارین و احتمال خونریزی می شود.
- مصرف فرآورده های پروبیوتیکی مانند ماست پروبیوتیک باعث افزایش تولید ویتامین K در بدن و افزایش نیاز به مصرف وارفارین خواهد شد.
داروهای پایین آورنده قند
داروهای پایین آورنده قند مثل گلی بن کلامید را هرگز با نوشیدنی های الکل دار مصرف نکنید زیرا باعث کاهش اثر دارو و ایجاد عوارض ناخواسته دارویی از قبیل تهوع، استفراغ، کرامپ های شکمی و سردرد می شود.
داروهای آهن دار
مصرف چای با داروهای حاوی آهن مثل سولفات آهن (فروس سولفات) باعث عدم جذب آهن می شود. پس افرادی که فقر آهن دارند نباید بلافاصله بعد از غذا، چای بنوشند.
مصرف همزمان حبوبات، تخم مرغ و لبنیات با مکمل آهن (فروس سولفات) مانع جذب آن می شوند.
داروهای مسکن
از داروهای مسکن برای درمان تورم و سردرد استفاده می شود. نمونه ای از این داروها که همه شما با آن آشنا هستید ایبوپروفن می باشد. در صورت مصرف نوشابه از مصرف این دارو خودداری کنید:
- ایبوپروفن با نوشیدنی های گازدار و شیرین سازگار نیست زیرا دی اکسید کربن و اسید موجود در آن ها باعث افزایش جذب و غلظت این دارو در خون می شود. در این حالت کنترل دوز دارو غیر ممکن است بنابراین می تواند شما را در معرض خطر ایجاد اثر سمی دارو قرار دهد که به طور عمده کلیه ها را تحت تاثیر قرار خواهد داد.
- کافئین موجود در قهوه، چای یا نوشیدنی های کولادار میزان جذب استامینوفن را افزایش می دهد و دوز بالای این ترکیب باعث آسیب کبدی می شود.
- مصرف همزمان استامینوفن با غذاهای غنی از کربوهیدرات مثل بیسکویت، خرما، مربا و... باعث کندی جذب دارو می شود.
داروهای تغییر دهنده لیپید ها/ استاتین ها
اگر انواع داورها از جمله برخی از عوامل تغییر دهنده لیپید ها/استاتین ها را مصرف می کنید که میزان تولید کلسترول بد را کاهش می دهند یا داروی ضد اضطراب بوسپیرون، داروی ضد مالاریا کوینین، آنتی بیوتیک اریترومایسین یا تریازولام و داروهایی که برای درمان بی خوابی استفاده می شوند از مصرف گریپ فروت خودداری کنید:
- مواد شیمیایی موجود در گریپ فروت در متابولیسم برخی داروها توسط بدن تداخل ایجاد می کنند که می تواند منجر به پایان دادن مقدار بیشتری از دارو در جریان خون شود. اگر از این داروها استفاده می کنید مصرف گریپ فروت می تواند احتمال بروز عوارض جانبی را افزایش دهد. اگر از این داروها استفاده می کنید بهتر است تا دو ساعت قبل و بعد از مصرف آنها آب گریپ فروت ننوشید و روی هم رفته طی روز بیش از 250 سی سی از این آبمیوه نخورید.
داروی ضدآکنه
مصرف همزمان داروی ضدآکنه «ایزوترتینوئین» (آکوتان و دکوتان) با داروهای داکسی سیکلین، مینوسیکلین، تتراسیکلین، متوترکسات، مکمل های حاوی ویتامین A و هر نوع مکمل برای افزایش یا کاهش وزن و بدن سازی ممنوع است. در طول درمان با این دارو آب هویج (بیش از دو لیوان در روز) مصرف نکنید زیرا زیاده روی در مصرف آب هویج ممکن است باعث آسیب کبدی شود.
آنتی بیوتیک ها
اگر از برخی داروهای آنتی بیوتیک از جمله تتراسایکلین سیپروفلوکساسین (آنتی بیوتیک های کینولون) و برخی از داروهای پوکی استخوان مانند آلندرونات (فوزاماکس) استفاده می کنید از مصرف شیر خودداری کنید:
- کلسیم می تواند در اثر بخشی برخی داروها تداخل ایجاد کند بنابراین هرگز نباید غذاهایی غنی از کلسیم چون شیر، ماست و پنیر را با این داروها استفاده کنید. از مصرف مکمل های کلسیم نیز باید چند ساعت قبل و بعد از مصرف این آنتی بیوتیک ها خودداری کنید.
ادرارآورها
مصرف شیرین بیان با ادرارآورها نیز ممنوع است زیرا باعث دفع و کمبود پتاسیم می شود و کمبود پتاسیم عامل بروز مشکلاتی در ریتم ضربان قلب خواهد شد.
دارو های مهارکننده مونوآمین اکسیداز
اگر از داروهای مهارکننده مونوآمین اکسیداز مانند فنلزین، ترانیل سیپرومین یا پروکاربازین مصرف می کنید که ممکن است برای افسردگی یا به عنوان یک درمان سرطان برای بیماری هاجکین یا لنفوم تجویز شود، از مصرف سوسیس خشکیده و پنیر کهنه دوری کنید:
- مونوآمین اکسیداز توانایی بدن در پردازش تیرامین که در برخی از پروتئین ها به ویژه در غذاهای تخمیری و کهنه مانند سالامی پپرونی پاسترامی بیکن و پنیرهایی چون کامبرت گودا موزارلا و فتا یافت می شود، به خطر می اندازد و شما را در معرض خطر عوارض جانبی از جمله افزایش ناگهانی و شدید فشار خون، سردردهای شدید، درد قفسه سینه، ضربان قلب سریع، حالت تهوع و استفراغ قرار می دهد.
داروی ضد روان پریشی
اگر از کلوزاپین استفاده می کنید از نوشیدن قهوه خودداری کنید. کافئین می تواند مقدار برخی از داروهای ضد روان پریشی را در خون افزایش دهد و شما را در معرض خطر عوارض جانبی قرار دهد.
مصرف همزمان الکل همراه داروهای آرام بخش و خواب آور باعث افزایش اثر تضعیف کننده سیستم اعصاب توسط این داروها می شود.
افرادی که از مهارکننده های MAO ( دسته ای از داروهای ضدافسردگی ) استفاده می کنند نباید همزمان با مصرف این داروها، پنیر پارمسان، گودا و بلوچیز و همچنین سوسیس و کالباس، موزهای خیلی رسیده، آووکادو، اسفناج، سس سویا و ماءالشعیر و هر چه در آن نوعی اسیدآمینه به نام تیرامین دارد، استفاده کنند زیرا ممکن است فشار خون شان به درجات خطرناکی بالا برود و آنها را دچار درد شدید قفسه سینه کند.
