نکات لازم در رابطه با کاپتوپریل
- به انگلیسی: Captopril
- رده درمانی: کاهنده فشار خون و مهارکننده آنزیم تبدیل کننده آنژیوتانسین (ACEI)
- اشکال دارویی: قرص
- نام تجاری این دارو «کاپوتن» (Capoten) است.
قرص کاپتوپریل چیست؟
قرص کاپتوپریل (Captopril) دارویی است که برای درمان علامتی فشارخون بالا (به خصوص در نارسایی قلب) به کار می رود. امروزه این دارو در بیماران دچار ایسکمی قلبی نیز استفاده می شود. این دارو با مهار آنزیم تبدیل کننده آنژیوتانسین، از تبدیل آنژیوتانسین I به آنژیوتانسین II جلوگیری می کند. آنژیوتانسین II یک میانجی پرقدرت است که موجب تنگ شدن رگ های خونی و احتباس سدیم و آب در بدن می شود. با جلوگیری از تنگ شدن رگ ها و احتباس مایع در آنها، کاپتوپریل فشار داخل رگ های خونی و بار کاری قلب را کاهش می دهد. این دارو از طریق ادرار دفع می شود.
موارد و مقدار مصرف قرص کاپتوپریل
1. بالا بودن فشار خون خفیف تا شدید، ادم ایدیوپاتیک، پدیده رینود بزرگسالان
ابتدا 25 mg دو یا سه بار در روز مصرف می شود، در صورت لزوم بعد از 2-1 هفته می توان مقدار مصرف را تا 50 mg دو یا سه بار در روز افزایش داد. اگر بعد از 2-1 هفته کنترل مناسب حاصل نشد، می توان یک مدر به آن اضافه کرد. می توان مقدار مصرف را تا حداکثر 150 mg سه بار در روز (همزمان با مصرف مدر) رساند. مقدار مصرف روزانه را می توان دو بار در روز تجویز کرد.
2. نارسایی قلب (HF)
بزرگسالان: ابتدا مقدار 25 mg سه بار در روز مصرف می شود، مقدار مصرف را می توان تا 50 mg سه بار در روز افزایش داد. در بیمارانی که داروی مدر مصرف می کنند. مقدار اولیه 5/12 – 25/6 mg سه بار در روز است. دوز نگهدارنده mg100-50 سه بار در روز است. بیش از mg 450 در روز استفاده نشود.
3. پیشگیری از نفروپاتی دیابتی
بزرگسالان: مقدار 25 mg سه بار در روز مصرف می شود.
4. اختلال عملکرد بطن چپ بعد از انفارکتوس میوکارد.
بزرگسالان: مقدار 25/6 mg به مقدار واحد، سه روز بعد از انفارکتوس میوکارد مصرف می شود. سپس مقدار 5/12 mg سه بار در روز تجویز می شود. مقدار مصرف را می توان به 25 mg سه بار در روز رساند. مقدار نهایی 50 mg سه بار در روز است.
تنظیم دوز: در بیماران سالمند و در نارسایی کلیه یا دوزهای پایین‌تر شروع شود.
captopril
پیش از مصرف کاپتوپریل
- در صورت بارداری، اقدام به بارداری یا شیردهی به پزشک خود اطلاع دهید.
- در صورت سابقه مشکل کلیوی، چربی خون و کلسترول بالا، مشکلات مربوط به عضلات قلب و یا بیماری های قلبی مادرزادی، به پزشک خود اطلاع دهید.
- در صورتی که بدن شما در وضعیت کم آبی قرار گرفته است (اسهال یا بیماری اخیر) به پزشک خود اطلاع دهید.
- در صورتی که مبتلا به بیماری لوپوس می باشید به پزشک خود اطلاع دهید.
- در صورت سابقه ورم صورت، زبان یا گلو(آنژیوادم) به پزشک خود اطلاع دهید.
- در صورتی که تحت حساسیت زدایی نسبت به گزیدگی زنبور قرار گرفته اید، به پزشک خود اطلاع دهید.
- در صورتی که تحت دیالیز قرار می گیرید، به پزشک خود اطلاع دهید.
- از آنجا که این دارو می تواند در عملکرد داروهای دیگر در بدن اختلال ایجاد کند لازم است پیش از شروع مصرف لیستی از کلیه داروهای مصرفی خود در اختیار پزشک یا داروساز تان قرار دهید.
- در صورت سابقه حساسیت دارویی (خصوصاً سایر داروهای ACEI مانند:لیزینوپریل، لوزارتان، والسارتان و...) به پزشک خود اطلاع دهید.
نحوه مصرف کاپتوپریل
- دارو را دقیقاً طبق دستور پزشک مصرف کنید. مقدار مصرف دارو با توجه به شرایط شما توسط پزشک محاسبه می شود.
- کاپتوپریل ممکن است 1،2 یا 3 بار در روز برای شما تجویز شود.
- بهتر است اولین مصرف دارو را شب پیش از خواب مصرف نمایید زیرا امکان سرگیجه در اولین نوبت مصرف وجود دارد.
- پس از اولین نوبت، دارو را در هر زمان در روز که راحت تر هستید می توانید مصرف کنید. اکثرا صبح ها مصرف این دارو بهتر است و احتمال فراموش کردن آن کمتر است. در صورت تجویز بیش از یک قرص در روز قرص ها را با فاصله مناسب و یک اندازه (هر 12 ساعت یا هر 8 ساعت) طبق دستور پزشک مصرف نمایید.
- این دارو با غذا تداخل خاصی ندارد و می توان آن را قبل یا بعد از غذا مصرف کرد.
- در صورت فراموشی یک نوبت دارو بلافاصله آن را مصرف نمایید اما از دوبرابر کردن مقدار دارو در یک نوبت جداً خودداری نمایید.
مکانیسم اثر کاپتوپریل (Captopril)
1. اثر کاهنده فشار خون:
کاپتوپریل با مهار ACE، از تبدیل آنژیوتانسین I به آنژیوتانسین II، که یک تنگ کننده قوی عروق است، جلوگیری می کند. کاهش تشکیل آنژیوتانسین II مقاومت شریان محیطی را کاهش داده و به کاهش ترشح آلدوسترون منجر شده و احتباس آب و نمک را کم کرده و فشار خون را پایین می آورد.
2. اثر کاهش بار قلب:
کاپتوپریل مقاومت عروق سیستمیک (پس بار) و فشار گوه ای مویرگ ریوی (پیش بار) را کاهش داده و بنابراین، برون ده قلبی را در بیماران مبتلا به CHF افزایش می دهد.
فارماکوکینتیک
جذب:
مقدار 75-69 درصد از دستگاه گوارش جذب می شود؛ غذا ممکن است جذب دارو را تا 40 درصد کاهش دهد. اثر کاهنده فشار خون دارو طی 15 دقیقه شروع می شود. اوج غلظت خونی دارو طی یک ساعت حاصل می شود؛ حداکثر اثر درمانی دارو ممکن است بعد از چند هفته بروز کند.
پخش:
به درون اکثر بافت های بدن، به جز CNS انتشار می یابد؛ تقریباً 30-25 درصد به پروتئین پیوند می یابد.
متابولیسم:
حدود 50 درصد در کبد متابولیزه می شود.
دفع:
کاپتوپریل و متابولیت های آن عمدتاً از طریق ادرار دفع می شوند. مقادیر کم دارو از طریق مدفوع دفع می شود. طول مدت اثر دارو معمولاً 6-2 ساعت است؛ این اثر با مقادیر زیادتر بیشتر است. نیمه عمر دفع دارو کمتر از 3 ساعت است. طول مدت اثر ممکن است در بیماران دچار اختلال عملکرد کلیوی افزایش می یابد.
موارد منع مصرف و احتیاط
این دارو در بیماری کلیوی، عروقی و تنگی آئورت و همچنین دوره بارداری نباید مصرف شود. در بیماران با زیادی پتاسیم خون، آنژیوادم، تنگی شریان کلیه، پیوند کلیه و نارسایی کلیه باید با احتیاط مصرف شود. به دنبال مصرف این دارو، عوارض جانبی یا ناخواسته ای مشاهده شده است که شامل؛ کاهش فشار خون، سرگیجه، سردرد و تهوع است. همچنین خشکی مداوم دهان، سرفه، تغییرات صدا و حس چشایی از موارد دیگر است. در بعضی موارد، سوء هاضمه، درد شکم، نارسایی کلیه و اختلالات خونی با مصرف این دارو گزارش شده است.
مصرف در افراد سالخورده
بیماران کهنسال به علت کاهش کلیرانس کاپتوپریل، باید مقدار کمتری از این دارو را دریافت کنند. همچنین احتمال به وجود آمدن حساسیت به اثرات کاهنده فشار خون این دارو در افراد سالمند بیشتر است.
مصرف در کودکان
عده ایی بر این باور هستند که قرص کاپتوپریل برای مصارف کودکان مفید و بی خطر است. اما با توجه به عدم اثبات این ادعاها، باید از مصرف بی رویه آن در کودکان جلوگیری شود.
مصرف کاپتوپریل (Captopril) در بارداری
FDA طبقه‌بندی: رده C و D (سه‌ماهه دوم و سوم).
مصرف کاپتوپریل (Captopril) در دوران شیردهی
کاپتوپریل در شیر مادر ترشح می شود. اما اثر آن بر روی شیرخوار مشخص نیست. مصرف دارو در دوران شیردهی با احتیاط همراه باشد.
موارد تداخل دارویی
ضد اسیدها و داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی مانند:آسپیرین و ایندومتاسین ممکن است اثر کاهنده فشار خون کاپتوپریل را کاهش دهند؛ به همین دلیل باید با فاصله مصرف شوند.
بیمارانی که با اختلال عملکرد کلیه ها درگیر هستند و یا بیمارانی که همزمان تحت درمان داروهای افزایش غلظت سرمی پتاسیم هستند (مانند:مدرهای حفظ کننده پتاسیم، مکمل های پتاسیم، یا جایگزین های نمکی) ممکن است طی مصرف کاپتوپریل دچار افزایش پتاسیم شوند. این دارو در افزایش غلظت لیتیم بدن و مسمومیت های ناشی از آن سهم بسزایی دارد.
عوارض جانبی
- اعصاب مرکزی: سرگیجه، غش، سردرد، کسالت، خستگی.
- قلبی-عروقی: تاکیکاردی، افت فشار خون، آنژین صدری.
- دستگاه گوارش: بی اشتهایی، اختلال در حس چشایی، تهوع، استفراغ، درد شکم، یبوست، خشکی دهان.
- خون: لکوپنی، آگرانولوسیتوز، پان سیتوپنی، کم خونی، ترومبوسیتوپنی.
- تنفسی: سرفه خشک (مداوم، خارش دار، بدون خلط)، تنگی نفس.
- پوست: بثورات کهیری، بثورات ماکولی پاپولی، خارش، آلوپسی.
سایر عوارض
تب، آنژیوادم صورت و اندام های تحتانی، افزایش پتاسیم خون.
اثر بر آزمایش های تشخیصی
کاپتوپریل ممکن است موجب حصول نتایج مثبت کاذب برای استون ادرار شود. این دارو ممکن است سبب افزایش پتاسیم خون و افزایش گذرای غلظت آنزیم های کبدی شود.
مسمومیت و درمان
تظاهرات بالینی: افت شدید فشار خون.
درمان: تخلیه معده با واداشتن بیمار به استفراغ یا لاواژ معده و سپس تجویز زغال فعال برای کاهش جذب دارو باید انجام شود. درمان های بعدی معمولاً علامتی و حمایتی است. در موارد شدید، همودیالیز ممکن است در نظر گرفته شود.
مصرف کاپتوپریل در دوران بارداری
اقدامات پرستاری
- بهترین زمان تجویز دارو، 1 ساعت قبل از غذاست. غذا جذب دارو را 40ـ25 درصد کاهش می دهد. قرص ممکن است کمی بوی سولفور داشته باشد.
- دارو در ظروف مقاوم در برابر نور و در دمای حداکثر 30 درجه سانتیگراد باید نگهداری شود.
- استراحت در بستر و اندازه گیری فشارخون تا 3 ساعت اول بعد از دوز ابتدایی توصیه می شود.
- مصرف این دارو حتی در صورت احساس بهبودی باید ادامه یابد.
- این دارو فشارخون افزایش یافته را درمان نمی کند، بلکه آن را کنترل می نماید. از این رو مصرف آن ممکن است تا آخر عمر ضروری باشد.
- طی مصرف این دارو، رعایت رژیم غذایی و محدودیت مصرف سدیم اهمیت دارد.
هنگام مصرف کاپتوپریل توصیه می شود:
به طور منظم به پزشکتان مراجعه کنید تا بهبودتان را زیر نظر داشته باشد.
وزنتان را متناسب با قد و استخوان بندی تان حفظ کنید. در صورت نیاز برای کاهش وزن از پزشکتان کمک بگیرید.
اگر سیگاری هستید سیگار را ترک کنید. از پزشکتان بخواهید شما را به یک مشاور یا گروه ترک سیگار معرفی کند.
از حالت دراز کشیده به نشسته یا ایستاده، یا از حالت نشسته به ایستاده به آرامی تغییر وضعیت دهید تا دچار سرگیجه و سیاهی رفتن چشم یا غش نشوید.
فشارخون خود را هر هفته چک کنید و تغییرات قابل توجه را به پزشکتان اطلاع دهید. فشارخون های اندازه گیری شده را در جایی ثبت کنید و در مراجعه به پزشکتان آن را به وی نشان دهید.
برای روزهای تعطیل داروی کافی در دسترس داشته باشید.
یک برگ شناسایی پزشکی همراه داشته باشید که نشان دهد کاپتوپریل مصرف می کنید.
سایر پزشکتان را از این که کاپتوپریل مصرف می کنید مطلع سازید، چرا که این دارو می تواند روی برخی آزمون های آزمایشگاهی تأثیر بگذارد.
کاپتوپریل را دور از دسترس کودکان، دور از گرما، نور مستقیم، حرارت و رطوبت نگاه دارید (در این شرایط کاپتوپریل فاسد می شود).
کاپتوپریل تاریخ مصرف گذشته را دور از دسترس کودکان و دور بریزید.
هنگام مصرف کاپتوپریل نباید:
بدون مشورت با پزشکتان دارو را قطع کنید.
تا مشخص شدن واکنش بدنتان نسبت به دارو رانندگی کنید یا با وسایل خطرناک کار کنید. اگر سرگیجه تداوم یافت با پزشکتان مشورت کنید.
داروهای دیگر را بدون تایید پزشکتان مصرف کنید؛ به ویژه داروهای سرماخوردگی و سرفه و داروهای محرک بدون نیاز به نسخه.
