کلسیم دی | مصرف “کلسیم دی” در دوران بارداری

رده درمانی:املاح و مواد ضروری بدن .

 

اشکال دارویی:قرص، شربت

 

 

این مکملها در جبران و پیشگیری از کمبود کلسیم بکار می روند و باید با غذا خورده شوند که این امر به جذب آن کمک میکند. حداکثر میزان مصرف هربار 600 میلی گرم می باشد چون در صورت استفاده بیشتر درصد جذب کلسیم نسبت به مقدار مصرفی کاهش می یابد. بنابراین بهتر است مصرف این مکملها در مقادیر منقسم در یک روز باشد. ویتامین D به بعضی مکملهای کلسیم اضافه می شود و به تنهایی نیز برای پیشگیری و جبران کمبود آن مورد استفاده قرار می گیرد. فرم فعال ویتامین D مسئول جذب کلسیم می باشد علاوه بر آن این ویتامین به صور مختلفی در سلامتی موثر است. شکل فعال ویتامین D در بدن ایجاد یک پروتئین ضد میکروب را افزایش داده که این باعث از بین رفتن باکتریها، ویروس ها و قارچها می شود. طی مطالعات انجام شده بین کاهش ویتامین D و شروع بیماری اتوایمیون مولتیپل اسکلروزیس (به دلیل اثر ویتامین D برای فعال کردن ژن خاصی که برای شناخت تفاوت پروتئینهای بدن و پروتئینهای خارجی لازم است)، آنفولانزا، بروز برخی سرطانها و بیماریهای قلبی عروقی ارتباط مستقیمی وجود دارد. لازم به ذکر است وجود ویتامین D برای سلامت مغز ضروریست. کلسیم کربنات معمولترین مکمل حاوی کلسیم است که گاهی ویتامین D نیز به آن اضافه می شود. بیشتر افراد آن را به خوبی تحمل کرده ولی در بعضی باعث تحریک گوارشی، یبوست و نفخ می شود.

 

 

الف) درمان اورژانس کمی کلسیم خون.

 

بزرگسالان:مقدار mg 970 گلوکونات کلسیم (با سرعت حداکثر تا پنج میلی لیتر در دقیقه) و یا مقدار 1000-500 میلی گرم کلسیم کلراید به آهستگی تزریق وریدی می شود (سرعت تزریق نباید بیش از ml/min 1 شود).

کودکان- مقدار 500-200 میلی گرم گلوکونات کلسیم به آهستگی (با سرعت حداکثر تا پنج میلی لیتر در دقیقه) تزریق وریدی می شود. این مقادیر را می توان براساس نتایج آزمایشگاهی تکرار نمود؛ یا مقدار ml/kg 2/0 از کلسیم کلراید به آهستگی تزریق وریدی می شود (سرعت تزریق نباید بیش از ml/min 1 شود).

 

ب) زیادی پتاسیم خون. بزرگسالان:مقدار 2-1 گرم گلوکونات کلسیم، به آهستگی (با سرعت حداکثر تا پنج میلی لیتر در دقیقه) تزریق وریدی می شود. مقدار مصرف گلوکونات کلسیم باید براساس وضعیت الکتروکاردیوگرام (EKG) بیمار تنظیم گردد.

 

پ) زیادی منیزیم خون.

 

بزرگسالان:مقدار 2-1 گرم گلوکوناتکلسیم (با سرعت حداکثر تا پنج میلی لیتر در دقیقه) ؛ یا مقدار 500 میلی گرم کلسیم کلراید تزریق وریدی شده و برحسب پاسخ بالینی تکرار می شود. ت) کمی کلسیم خون.

بزرگسالان:از راه خوراکی، مقدار 2-1 گرم گلوکونات کلسیم دو یا سه بار در روز، پس از غذا، یا تقریباً 5/15 میلی لیتر شربت 4-3 بار در روز، قبل از غذا، مصرف می شود.

کودکان:مقدار mg/kg/day 720-500 در مقادیر منقسم ، پس از غذا، مصرف می شود. شربت را می توان به ترتیب زیر مصرف نمود؛ در کودکان کوچکتر از یک سال، پنج میلی لیتر شربت پنج بار در روز، قبل از غذا، در کودکان 4-1 ساله، تقریباً 5/10 میلی لیتر سه بار در روز، قبل از غذا، و در کودکان بزرگتر از چهار سال، مانند بزرگسالان مصرف می شود.

توجه:مقدار مصرف قرص جوشان در پوکی استخوان ، دو قرص سه بار در روز به مدت هشت هفته و بعد از آن، دو قرص در روز به مدت شش ماه است. در درمان تتانی ناشی از کمی کلسیم به علت واکنشهای آلرژیک یک قرص سه بار در روز مصرف می شود.

 

ث) به عنوان کاردیوتونیک. کلسیم کلراید

 

بزرگسالان:مقدار 1000-500 میلی گرم به آهستگی تزریق وریدی (سرعت تزریق نباید بیش از ml/min 1 شود)، یا 800-200 میلی گرم به صورت مقدار واحد در درون بطن تزریق می شود.

 

ج) حین انتقال خون:بزرگسالان:mEq 35/1 به صورت وریدی با هر ml 100 خون سیتراته تزریق شده مصرف شود . نوزادان- mEq 45/0 وریدی بعد از هر ml 100 خون سیتراته تزریق شده مصرف شود.

 

چ) پیشگیری از پوکی استخوان - بزرگسالان:g/day 5/1-1 کلسیم المنتال خوراکی مصرف شود.

ح) هیپرفسفاتمی در مرحله نهایی نارسایی کلیه. کلسیم استات 4-2 قرص با هر غذا مصرف شود مکانیسم اثر کلسیم برای تداوم عملکرد سیستم اعصاب، عضلات و استخوانها، و همچنین برای نفوذپذیری مویرگها و غشای سلولی ضروری است. املاح کلسیم به عنوان منبع یون کلسیم، برای درمان تخلیه کلسیم بدن یا جلوگیری از آن ، در بیمارانی تجویز می شود که در برنامه غذایی خود به میزان کافی کلسیم دریافت نمی کنند. شرایطی که باعث بروز کمی کلسیم خون می شوند، عبارتند از اسهال مزمن، کمبود ویتامین D، استئاتوره، برفک، بارداری و شیردهی ، یائسگی، پانکراتیت، نارسایی کلیوی، آلکالوز، زیادی فسفات خون و کم کاری غده پاراتیروئید.

 

کلسیم دی  

 

 

این فرآورده یک مکمل غذایی شامل کلسیم و ویتامین D3 می باشد. کلسیم برای استحکام و سلامت استخوان ها و دندان ها، انقباض عضلات، عملکرد طبیعی قلب و سیستم عصبی و نیز انعقادخون ضروری است. ویتامین د موجود در فرآورد جذب کلسیم را از روده افزایش داده و در ذخیره کلسیم در استخوان ها و نیز حفظ غلظت طبیعی کلسیم در خون نقش مهمی دارد. بنابراین مصرف این فرآورده در افرادی که از طریق رژیم غذایی کلسیم کافی دریافت نمی کنند، افرادی که در معرض کافی تابش نور خورشید نیستند، خانم های باردار و شیرده، نوجوانان، به خصوص دختران، خانم ها در دوران قبل و بعد از یائسگی، سالمندان و بیمارانی که به مدت طولانی تحت درمان با داروهای ضدتشنج و کورتیکواستروییدها هستند، بیماران مبتلا به پوکی استخوان، نرمی استخوان (راشیتیسم)، کم کاری غده پاراتیرویید و تتانوس توصیه می شود

 

 

کلسیم از دستگاه گوارش از طریق انتشار پاسیو و انتقال فعال جذب می شود. ویتامین- د برای جذب کلسیم لازم است و باعث افزایش جذب کلسیم می شود. دفع کلسیم عمدتاً از راه مدفوع صورت می گیرد و مقدار کمی از آن دفع کلیوی دارد. دفع ادراری کلسیم در فرد سالم با رژیم غذایی معمولی به حداکثر 250-300 میلی گرم در روز می رسد. همچنین ترشح ادراری با افزایش سن، در مراحل اولیه نارسایی کلیوی و در دوران بارداری کاهش می یابد. ویتامین – د نیز به خوبی از روده کوچک جذب می شود. ویتامین- د عمدتا در صفرا ترشح می شود و درصد کمی از آن از طریق ادرار دفع می شود.

 

 

بیشترین میزان کلسیم در استخوانها قرار دارد بنابـــــراین نقش کلسیم در استخوان سازی بخصوص در سنین کودکی، نوجوانی و بلوغ کاملاً اساسی است. استخوانها نه تنها به عنوان محافظ فیزیکی بدن به شمــــــار می روند بلکه به عنوان ذخیره عظیمی از کلسیم نیز محســــوب می شوند که در شرایط کمبود در دورة کوتاه مــــدت ، می توانند کلسیم مورد نیاز سایر بافتها را تأمین نمایند.

میزان کلسیم در سایر بافتها نیز اگر چه بسیار کم است، اما وجود آن در سلولها برای فعالیت و حیات سلولی و نهایتاً عملکرد بافتها کاملاً ضروری است . کلسیم در انتقال پیامها در بین و داخل سلولها و در رشد و تمایز سلولی نقش انکار ناپذیری دارد؛ بعلاوه کلسیم در انعقاد خون نیز مؤثر است.

 

به واسطه اهمیت کلسیــم در بافت هـــــای مختلف بدن ، مکانیسم هایی در بدن وجود دارند، که غلظت کلسیم را در خــــــون ثابت نگه می دارند. بنابراین در شرایط کمبود لبنی کلسیم، میزان کلسیم خون نمی تواند فاکتور مناسبی برای کمبود آن تلقی گردد و حتی در اوایل مراحل تغذیه ای بد و نامطلوب نیز ممکن است علایم بالینی ناشی از کمبود کلسیم آشکار و واضح نباشد.

 

 

ویتامین D از جمله موادی است که در افزایش جذب کلسیم از کلیه و خصوصاً روده نقش مؤثری دارد و در واقع بخش اعظمی از مکانیسمهای جبرانی که قادر به جذب کلسیم غذاست در حضـــور ویتامین D انجــــــام می گیرد. در حقیقت ویتامین D مانند یک هورمون عمل می کند و رابطه مستقیمی میان آن و جذب کلسیم از روده وجود دارد. از آنجایی که منابع غذایی مورد استفاده ازنظر ویتامین D فقیر هستند، لذا بخش اعظمی از ویتامین D مورد نیاز بدن ما می تواند از طریق پیش ساز اولیه آن و با استفاده از نور خورشید در پوست بدن ساخته شود.

 

بنابـــــراین چنانکـــه ملاحظه می شود ساخته شدن ویتامین D در ارتباط با میزان و شدت رسیدن نور مستقیم خورشید به پوست بدن است. بدیهی است میزان ساخته شدن ویتامین D با فرا رسیدن زمستان به علت کاهش شدت نور خورشید از یک سو و از سوی دیگر در معرض قرار نگرفتن پوست بدن ، کاهش می یابد و سبب بروز عوارض ناشی از کمبود ویتامین D و کلسیم می گردد. این عوارض حتی بـــــا افزایش ناخوشی های مکرر و بیماریهای فصلی بخصوص در افراد دچار سؤتغذیه و همچنین کاهش فعالیت و تحرک، تشدید می گردد. که قطعاً در گروههای در معرض خطر از جمله مادران شیرده و باردار، جوانان، نوجوانان و کودکان، ایجاد عوارض از حساسیت بالایی برخوردار است.

 

 

هر قرص حاوی 500 میلی گرم کلسیم (به صورت کلسیم کربنات) و 200 واحد بین المللی ویتامین D3می باشد.

 

 

سابقه حساسیت به کلسیم کربنات و ویتامین D3 ، بالا بودن میزان کلسیم و ویتامین D3 خون

در صورت سابقه وجود سنگ های کلیوی، با مشورت پزشک مصرف شود

 

 

میزان مورد نیاز کلسیم در دوران بارداری و شیردهی 1300-1000 میلی گرم می باشد.

 

 

شیر و پنیر منابع غنی کلسیم هستند. جذب کلسیم شیر بسیار عالی است. افرادی که به این مواد حساسند یا افراد گیاهخوار میتوانند از جلبکهای دریایی، غلات، دانه های روغنی، حبوبات، عدس، پرتغال، انجیر، بامیه، انواع کلم، آب پرتغال و شیر سویا استفاده کنند.

 

مقادیر توصیه شده استفاده از کلسیم در رژیم غذایی روزانه در جدول زیر آمده است، این مقادیر توصیه شده برای شرایط عادی هستند و در زمان نیاز به مکملهای کلسیم این مقادیر با توصیه پزشک افزایش می یابد.

 

 

تعداد کمی از غذاها حاوی این ویتامین هستند مانند ماهی، روغن کبد ماهی، جگر، قارچ، تخم مرغ و گوشت. در بعضی از کشورها غنی سازی شیر، آرد، کره، نان با ویتامین D انجام می شود. مقادیر توصیه شده برای استفاده از ویتامین D (با در نظر گرفتن رژیم غذایی به عنوان تنها منبع دریافت ویتامین D) در جدول زیر آمده است. در صورت نیاز به مکملهای حاوی ویتامین D برای دریافت مقادیر بیشتری از ویتامین باید با پزشک مشورت شود.

 

 

مصرف همزمان با گلیکوزیدهای قلبی، سمیت گلیکوزیدهای دیژیتال را افزایش می دهد. بنابراین، مصرف کلسیم در بیماران تحت درمان با دیژیتال، باید با احتیاط فراوان همراه باشد یا اصلاً مصرف نشود.

داروهای مسدود کننده کانال کلسیم اثرات کلسیم را کاهش می دهند.

کلسیم را نباید با فسفاتها، کربناتها، سولفاتها یا تارتراتها، بخصوص در مقادیر زیاد، مخلوط کرد. کلسیم با منیزیم رقابت می کند و ممکن است برای جذب نیز با آن رقابت کند و در نتیجه، فراهمی زیستی منیزیم را کاهش می دهد.

در صورت مصرف همزمان کلسیم خوراکی با تتراسایکلین، فلوروکینولونها و آتنولول ممکن است فراهمی زیستی این داروها کاهش یابد (با فاصله مصرف شوند).

مصرف همزمان فنیتوئین جذب کلسیم و فنیتوئین را کاهش می دهد.

کلسیم کربنات اثرات کینولونها را کاهش می دهد.

مصرف همزمان سدیم پلیاستیرن سولفونات باعث افزایش ریسک اسیدوز در بیماران با نارسایی کلیه می گردد.

مصرف همزمان دیورتیکهای تیازیدی باعث افزایش ریسک هیپرکلسمی می گردد.

 

 

هنگامی که دریافت کلسیم در رژیم غذایی کم باشد یا جذب آن در بدن کاهش یافته یا دفع کلسیم بالا بوده و یا دلایل مختلفی مانند بارداری و شیردهی نیاز به کلسیم افزایش یابد کمبود کلسیم ایجاد شده و میتوان علائم آن را مشاهده نمود.

 

 

هنگامی که میزان آن در رژیم غذایی کم باشد یا امکان استفاده از نور آفتاب برای تشکیل این ویتامین در پوست وجود نداشته باشد، کمبود ویتامین D ایجاد می شود که با علائم کاعش کلسیم همراه است.

 

 

کلسیم+ ویتامین D + ورزش های مقاومتی= استخوان های قوی و با تراکم بالا

 

برای زنان، تا 81 سالگی میزان مناسب کلسیم در روز 0031 میلی گرم و از 81 سال تا دوران یائسگی 0001 میلی گرم است. بعد از این دوران میزان نیاز روزانه بین 0012 تا 0051 میلی گرم است.میزان مصرف توصیه شده روزانه برای زنان زیر 05 سال در مورد ویتامین D، 002 واحد است. آمار نشان می دهد در آمریکا و کانادا سه چهارم زنان و دختران جوان مقدار کافی کلسیم و ویتامین D دریافت نمی کنند که یکی از علت های آن شاید بیشتر مصرف کردن آب، سویا، نوشابه و آبمیوه های مختلف و کمتر مصرف کردن شیر در این سال ها باشد. برخی پزشکان می گویند زنان جوان بهتر است حداقل روزانه 004واحد ویتامین D مصرف کنند.

 

 

تظاهرات بالینی:سندرم زیادی شدید کلسیم خون با افزایش میزان کلسیم پلاسما ، بیحالی، ضعف، تهوع و استفراغ و اغما مشخص می شود و ممکن است منجر به مرگ شود.

درمان:مصرف دارو باید بلافاصله قطع شود. درمان مصرف بیش از حد کلسیم خوراکی عبارت است از خارج کردن کلسیم از بدن از طریق واداشتن بیمار به استفراغ یا شستشوی معده و همچنین، اقدامات حمایتی بعدی، در صورت لزوم.

 

 

اعصاب مرکزی:سرگیجه و تغییر در حالت روانی، خواب آلودگی، سردرد، اغتشاش شعور و سایکوز. در صورت تزریق وریدی ، احتمال بروز حس سوزش، احساس افسردگی یا «امواج گرم» وجود دارد. در تزریق وریدی سریع، سنکوپ پیش آمدهاست.

 

قلبی- عروقی:کمی خفیف فشار خون ، در صورت تزریق سریع وریدی احتمال گشاد شدن عروق، برادیکاردی، آریتمی قلبی و ایست قلبی وجود دارد.

دستگاه گوارش:با مصرف اشکال خوراکی کلسیم، احتمال بروز یبوست، تحریک، خونریزی، نفخ، تهوع و استفراغ و در صورت تزریق وریدی دارو، احتمال بروز عوارضی مانند احساس طعم گچ در دهان، خونریزی دستگاه گوارش، تهوع، استفراغ، تشنگی و درد شکمی وجود دارد.

ادراری- تناسلی:افزایش مقدار ادرار، سنگ کلیه.

متابولیک:زیادی کلسیم خون.

 

موضعی:در صورت تزریق عضلانی یا زیرجلدی این دارو، احتمال بروز درد و تحریک، سوزش، نکروز، پوسته پوسته شدن پوست ، سلولیت و کلسیفیه شدن بافتهای نرم وجود دارد. در صورت تزریق وریدی احتمال بروز عوارضی مانند تحریک وریدی، درد عضلانی، سلولیت، نکروز و کلسیفیه شدن بافتهای نرم، که نیاز به پیوند پوست دارد (بخصوص بعد از تزریق سریع وریدی)، وجود دارد.

 

 

 

 

 

مکمل کلسیم در رابطه با پیشیری و درمان استئوپروز قرار دارد ولی این فقط به دلیل کاهش کلسیم نیست بلکه عدم تعادلی است که در عملکرد دوباره شکل دادن توسط سلول های استئو کلاست که استخوان را تخریب می کنند با سلول های استئوپلاست که استخوان را می سازند .

 

به هر حال دریافت میزان مناسب از املاح یک گام مؤثر است . فاکتورهای دیگر مثل نحوه زندگی ( life style ) یا درمان هورمونی روی این عدم تعادل اثر دارند .

تمام کمبودها اگر تصحیح نشوند به اختلالات استخوانی منتهی خواهند شد بخصوص در کودکان در حال رشد . اما همه انواع استئوپروزها نتیجه مستقیم عدم دریافت کافی کلسیم از مواد غذائی نیستند . موارد دیگری به غیر از کلسیم هم اهمیت دارند که نحوه زندگی در مرکز همه آنها قرار دارد . ن.ع رژیم غذائی آمریکای شمالی سبب افزایش حرکت کلسیم و اتلاف آن از طریق ادرار می شود . دریافت میزان زیاد فسفات از غذاها و نوشابه ها ، مصرف زیاد شکر و تجمع آمینواسیدها در پلاسما به دلیل مصرف پروتئین زاید سبب بافر شدن کلسیم شده اختلالاتی در بافت کلسیمی استخوان بوجود می آورد .

دو عامل مهم دیگر در نحوه زندگی که روی دانستیه املاح در استخوان اثر می گذارد ورزش و سیگار کشیدن است . بسیاری از افراد بزرگسال دارای مشاغل کم تحرک بوده و ورزش هم نمی کنند . سیگار کشیدن به دلیل اختلال در تهویه 2 CO در ریه ها سبب کاهش PH خون شده و نیز سبب افزایش سطح کربونیک اسید در خون می شود و به همین جهت خیلی از املاح استخوان به طرف خون حرکت می کنند .

احتمالاً هیچ ملحی به اندازه کلسیم شناخته نشده و مورد پذیرش واقع نشده است . بارها به ما گفته شده که کلسیم مصرف کنیم تا استخوان های قوی داشته باشیم و تراکم استخوان بیشتر از ایجاد شکستگی به دلیل استئوپوروز در سنین بالاتر جلوگیری می کند . یکی از دلایل افزایش وقوع استئوپوروز توجه منحصراً به کلسیم بدون اهمیت به منیزیم و ویتامین D است .

 

جلوگیری از استئوپوروز پیچیده تر از مصرف ساده کلسیم یا تکیه بر مصرف مکمل به تنهائی است . ورزش و نیز کم کردن دفع کلسیم هم نقش زیادی در جلوگیری از روال استخوان ها دارند . این مسئله که استئوپوروز در کشورهای جهان سوم زیاد متداول نیست در حالیکه این مسئله که 50% منیزیم بدن در استخوان ها یافت می شود نشان دهنده اهمیت این مسئله که منیزیم برای سلامت استخوان هاست . اگر چه کلسیم مهمترین مینرال در ساخت استخوان است ولی کیفیت شکل گرفتن کریستال کلسیم عمیقاً به منیزیم بستگی دارد . زمانی که مقدار منیزیم کم باشد این خطر وجود دارد که کریستال های کلسیم از نظر سایز و شکل غیر طبیعی باشد که همین سبب ایجاد استخوان های ضعیف و ایجاد ترک هایی در آن می شود .

 

حتی زمانی که تلاش زیادی در مصرف کلسیم به میزان توصیه شده انجام شده باشد نقش دیگر منیزیم در قلیایی کردن PH بدن است که از قربانی شدن کلسیم به عنوان یک بافر جلوگیری می کند .

 

ویتامین D دارای سه نقش اساسی است که تراکم استخوان را افزایش داده و حفظ می کند .

1 ) سبب افزایش جذب کلسیم از غذا یا مکمل ها توسط روده ها می شود .

2 ) دفع کلسیم از راه ادرار و از طریق عملکرد طبیعی کلیه ها را کم می کند .

3 ) ترکیب کلسیم با استخوان ها را تسهیل می کند .

 

مطالعات بیشماری انجام شده که نشان می دهد 80% از کل شکستگی های هیپ مربوط به کمبود ویتامین D است . همچنین مطالعات زیادی وجود دارد که نشان می دهد که مقادیر به اصطلاح کافی از ویتامین D خیلی کم هستند . تحقیقات متعددی هستند که از مقدار 700 و 800 واحد به جای 400 واحد استفاده کرده ان که در نتیجه شکستگی هیپ نسبت به پلاسبو کمتر شده اند .

میزان سمیت میزان D در مصرف مقادیر بیش از 2400 واحد در روز است . بنابراین می توان به راحتی مقادیر 800 تا 1000 واحد در روز را برای بزرگسالان تجویز کرد .

 

سایر فاکتورهای تغذیه ای هم وجود دارند که در شکل گیری ونوسازی استخوان تاثیر دارند ، فاکتورهایی مثل ویتامین k ، منگنز فولیک اسید ، بر ، ویتامین 6 B ، زینک ، استرونیوم ، مس ، سیلیکون و ویتامین C که می توان آنها را از یک رژیم غذائی شامل میوه ها ، سبزیجات و حبوبات کامل و نیز مکمل ها دریافت کرد . مکمل کلسیم را می توان در افراد ، با پرفشاری خون حساس به نمک و نیز پرفشاری خون دوران حاملگی هم مصرف کرد .

 

 

در هنگام افزایش خون و فیبریلاسیون قلبی نباید مصرف شود. قبل از مصرف مکملهای حاوی کلسیم و ویتامین D در زمان بارداری و شیردهی با پزشک مشورت کنید. در صورت مصرف غذاهای حاوی فیبر، مکملهای کلسیم را با فاصله 1 تا 2 ساعت بعد مصرف کنید. در صورت مصرف سایر داروها در مورد مصرف مکمل کلسیم با پزشک مشورت کنید. در صورت سابقه بیماریهای قلبی، مشکلات گوارشی، افزایش میزان کلسیم خون یا ادرار، اختلال غده پاراتیروئید، بیماریهای کلیوی و سنگ کلیه پزشک را مطلع نمایید.

 

 

در دمای کمتر از 30 درجه سانتیگراد، دور از نور و رطوبت نگهداری شود.