در طول شبانه‌روز و هر بار که احساس کنید لازم است، می‌توانید به نوزادتان سر بزنید و تنفسش را بررسی کنید. اگر نوزادتان زودرس است یا یک بیماری ریوی مزمن یا عارضۀ دیگری مانند آپنۀ خواب دارد، ممکن است لازم باشد این نظارت را حداقل برای مدتی کمی بیشتر انجام دهید. اما حتی اگر نوزاد شما مشکل پزشکی ندارد، ممکن است نگران باشید که او ناگهان دچار عارضه‌ای مثل سندرم مرگ ناگهانی نوزاد یا SIDS شود. در این مطلب می‌توانید با چگونگی تنفس نوزادان در خواب، موارد نیازمند مراجعه به اورژانس یا تماس اضطراری با شمارۀ اورژانس ۱۱۵، راهکارهای شما تا آمدن اورژانس یا برقراری تماس و برطرف کردن نگرانی از سندرم مرگ ناگهانی نوزاد در خواب آشنا شوید.
تنفس معمول نوزادان در خواب
نوزادان مراحل مختلفی از خواب مثل خواب عمیق و بی‌تحرک و خواب فعالانه و پرسروصدا دارند. در حین خواب، نوزادان ممکن است تنفس دوره‌ای داشته باشند، یعنی ابتدا به شکلی سریع‌تر و عمیق‌تر نفس می‌کشند و سپس تنفسشان آرام‌تر و کم‌عمق‌تر می‌شود و پس از آن برای ۱۰ تا ۱۵ ثانیه نفس نمی‌کشند و بعد دوباره با نفس‌هایی که به تدریج عمیق‌تر می‌شود شروع به تنفس می‌کنند. این نوع تنفس در بین نوزادان، به ویژه در میان نوزادان زودرس رایج است و در چند ماه اول زندگی، کم‌کم با الگوی بالغ‌تری از تنفس که شامل آه‌های گاه‌به‌گاه نیز هست، کامل‌تر می‌شود.
موارد نیازمند تماس با اورژانس و راهکارهای شما
اگر کودکتان به طور ناگهانی، همه یا تعدادی از علائم زیر را هنگام خواب نشان می‌دهد، فوراً با اورژانس تماس بگیرید:
- توقف تنفس به مدت ۲۰ ثانیه یا بیشتر
- سستی و لختی در نوزاد
- سفتی و خشکی بدن نوزاد
- کبودی و آبی شدن لب، صورت یا پوست بدن
- پریده‌رنگ بودن یا سرخی بیش از حد و ناگهانی نوزاد
- حالت خفگی یا عق زدن بدون داشتن واکنش و حرکتی
اگر لب، زبان، تمام صورت یا بدن او تیره یا به شکل واضح آبی شد یا اگر گمان می‌کنید تنفس کودکتان قطع شده است، او را لمس کنید یا بلندش کنید و اگر کودک پاسخی نداد، پشتش را محکم مالش دهید یا با دست به کف پای او بزنید. اگر باز هم پاسخی نداد، فوراً با اورژانس ۱۱۵ تماس بگیرید. درست است که پرسنل اورژانس نمی‌توانند خودشان را همان لحظه برسانند ولی مسئولی که پشت خط قرار دارد می‌تواند به شما در راهنمایی صحیح برای نجات کودک کمک کند. اما این بدین معنی هم نیست که کودک را رها کنید و به دنبال تلفن بگردید، بلکه لازمهٔ مدیریت شرایط بحرانی اول حفظ خونسردی تا جای ممکن و همزمانی انجام عملیات نجات است، پس حتماً از قبل در مورد احیای قلبی تنفسی و مانورهای نجات کودکان زیر یک سال از خفگی به شکل کاملاً علمی تحقیق کنید و آنها را به صورت عملی یاد بگیرید.
پس اگر هر کدام از این اتفاق‌ها افتاد و شما می‌دانستید چه کاری را باید انجام دهید، فقط فوراً اورژانس تماس بگیرد. در مورد یادگیری احیای قلبی نوزادان نیز یادتان باشد که بلد بودن احیای قلبی ریوی، ترس‌های شما را کمتر خواهد کرد و شما را قادر به کنترل شرایط اضطراری و جدی تنفسی در تمام دوران کودکی فرزندتان خواهد کرد.
رفع نگرانی از سندرم SIDS یا مرگ ناگهانی نوزاد
با افزایش تجربۀ شما، کم‌کم خیالتان راحت‌تر و نگرانی‌تان کمتر می‌شود، اما ایرادی ندارد اگر تا چند سال بعد هم، همچنان شبها برای بررسی تنفس کودکتان به اتاقش سر بزنید. همچنین اگر بدانید که سندرم مرگ ناگهانی نوزاد خیلی شایع نیست، ممکن است ترس شما کمتر شود. علاوه بر این، ۹۰ درصد از موارد سندرم مرگ ناگهانی نوزاد قبل از سن شش ماهگی اتفاق می‌افتد و وقتی کودک به یک سالگی می‌رسد، این خطر تقریباً از بین می‌رود.
اگرچه نظریه‌های زیادی وجود دارد، اما هیچ‌کس نمی‌داند دقیقاً چه چیزی باعث سندرم مرگ ناگهانی نوزاد می‌شود و هیچ راه مطمئنی نیز برای جلوگیری از آن وجود ندارد. خوشبختانه، وقوع سندرم مرگ ناگهانی نوزاد در سال‌های اخیر به طور چشمگیری کاهش یافته است، زیرا عوامل خطر بیشتری شناسایی شده است و والدین اطلاعات و راهکارهای بیشتری برای جلوگیری از وقوع سندرم SIDS یاد گرفته‌اند. برخی از این راهکارها شامل موارد زیر است:
- هنگام خواب او را روی پشتش قرار دهید و هرگز روی شکم نخوابانید.
- از وجود دود سیگار در اطراف نوزاد به هر شکلی جداً خودداری کنید.
- از بالش یا پتو در تخت یا محل خواب نوزاد استفاده نکنید.
- احیای قلبی ریوی نوزادان و کودکان را یاد بگیرید.
همچنین مطمئن شوید کسی که از کودک مراقب می‌کند، می‌داند که باید کودک را روی پشتش بخوباند، زیرا بسیاری از موارد مرگ ناشی از سندرم مرگ ناگهانی نوزاد زمانی اتفاق می‌افتد که یکی از مراقبان، کودک را روی شکم یا همان حالت دمر می‌خواباند، درحالی‌که او به خوابیدن روی پشتش عادت دارد.
