چرت زدن‌های کودکان شیرخوار در طول روز، یک اتفاق معمول در طول دوران زندگی‌شان، به ویژه تا یک سالگی آنهاست و هر کودک نیز عادت‌های چرت زدن و خواب منحصربه‌فرد خودش را دارد. در این مطلب می‌توانید با زمان خواب و تعداد دفعات خواب کودکان تا یک سالگی، برنامه‌ریزی برای تنظیم چرتهای کودک و راهکارهای برای ایجاد یک برنامه قبل از چرتهای روزانۀ شیرخواران آشنا شوید.
تعداد دفعات چرت زدن کودک تا یک سالگی
الگوهای چرت زدن شیرخواران معمولاً متداول است، اما در مورد همۀ آنها به یک شکل دقیق نیست. برخی از این الگوهای متداول در ماه‌ها و سن‌های مختلف رشد کودک شامل موارد زیر است:
نوزاد تازه متولدشده: بیشتر نوزادان تازه متولدشده در طول روز و شب، هر بار برای دو تا چهار ساعت می‌خوابند و بعد برای شیر خوردن دوباره بیدار می‌شوند. در این سن نباید انتظار برنامهٔ زمانی مشخصی برای چرت زدن داشته باشید، فقط اجازه دهید نوزادتان هر قدر که می‌خواهد بخوابد.
کودک یک و دو ماهه: هنگامی که کودک به شش تا هشت هفتگی می‌رسد، احتمالاً برنامهٔ خوابش به تدریج تثبیت می‌شود و او به دفعات کمتر، اما هر بار برای دوره‌های طولانی‌تری می‌خوابد. در این سن کودکتان احتمالاً به دو تا چهار چرت در روز و حتی شاید بیشتر نیاز دارد.
کودک سه تا چهار ماهه: در سه تا چهار ماهگی، بسیاری از کودکان در طول روز به تدریج الگوی خواب قابل پیش‌بینی‌تری پیدا می‌کنند و این زمان خوبی است که تلاش کنید کم‌کم برنامه‌ای برای چرتهای روزانه ایجاد کنید. به عنوان مثال تمام تلاش خود را بکنید تا هر روز در زمان ثابتی به کودک فرصت چرت زدن بدهید، اما در نظر داشته باشید که خلق‌وخوی او و ریتم طبیعی بدنش در تعیین نحوه و زمان چرت‌هایش مؤثر خواهد بود. برخی از کودکان هر روز برای دوره‌های طولانی می‌خوابند و به راحتی یک الگوی خواب پیدا می‌کنند و دیگر کودکان با چرتهای کوتاه‌تر یا نامنظم‌تر خواب مورد نیازشان را خواهند داشت.
کودکان شش ماهه: کودکان شیرخوار تا شش ماهگی احتمالاً در روز دو یا سه چرت می‌زند که یکی در صبح، یکی در اوایل بعدازظهر و دیگری در اواخر بعدازظهر و قبل از خواب شب است.
کودکان ۹ تا ۱۲ ماهه: در ۹ تا ۱۲ ماهگی، دفعات چرت بیشتر کودکان به دو چرت در روز می‌رسد که یکی در صبح و یکی در بعدازظهر است.
تا ۱۸ ماهگی نیز بسیاری از کودکان چرت صبح خود را کاملاً کنار می‌گذارند، اما ممکن است همچنان به چرت زدن در بعدازظهر ادامه دهند. آنها تا سه یا چهار سالگی با این الگو ادامه می‌دهند، هرچند برخی نیز تا پنج سالگی هم چرت روزانه دارند.
برنامه‌ریزی برای تنظیم چرتهای کودکان
وقتی کودکتان سه تا چهار ماهه شده است، می‌توانید برای ایجاد یک برنامۀ چرت زدن که با چرخۀ خواب طبیعی‌اش سازگار است تلاش کنید. راهنمایی‌هایی برای کمک به این برنامه‌ریزی شامل موارد زیر است:
به نشانه‌های خواب‌آلودگی توجه کنید: این نشانه‌ها مثل مالیدن چشم‌ها در اواسط صبح، بهانه‌گیری در ظهرها و بعد از ناهار یا به خواب رفتن در اوایل بعدازظهر است. بهتر است برای یک یا دو هفته، علائم خواب و ساعت چرت‌هایش را گوشه‌ای بنویسید. این به شما کمک می‌کند الگوی خواب کودکتان را پیدا کنید و بتوانید چرتهای روزانه‌اش را پیش‌بینی کنید. برای مثال، اگر کودکتان هر روز صبح در حدود ساعت ۱۰ کج‌خلق و آمادۀ چرت زدن می‌شود، می‌توانید او را قبل از اینکه خیلی خسته شود به رختخواب ببرید و ۱۵ تا ۲۰ دقیقه قبل از زمانی که انتظار می‌رود علائم خواب را نشان دهد، می‌توانید به او شیر بدهید، پوشکش را عوض کنید و به آرامی در آغوشتان یا گهواره کمی تکانش دهید، نور چراغ‌ها را کم کنید و آهسته‌تر صحبت کنید. به این ترتیب وقتی احساس خستگی ناشی از خواب بر او غلبه کند می‌خوابد.
به یک برنامۀ زمانی ثابت پایبند بمانید: سعی کنید چرت زدن کودک را هر روز برای ساعت تقریباً ثابتی برنامه‌ریزی کنید. برای مثال اگر یک روز کودکتان را برای چرت بعدازظهر، ساعت سه بخوابانید و روز بعد بلافاصله بعد از شیر یا ناهار ظهرش، او و شما برای ایجاد یک الگوی خواب منظم، مشکل بیشتری خواهید داشت. پس سعی کنید از فعالیت‌هایی که همگام با برنامۀ چرت زدن کودکتان نیست دوری کنید.
در مورد تغییر و وقفه در خواب نگران نشوید: شما نمی‌توانید تمام برنامهٔ خانوادهٔ خود را حول محور برنامۀ چرت زدن کودکتان بچینید، به ویژه اگر فرزندان دیگری نیز دارید. همچنین اتفاقات مختلف زندگی، این برنامه را قطع خواهد کرد و اگر چرت‌ها گاهی جا می‌افتد یا با تأخیر مواجه می‌شود، فاجعه‌ای اتفاق نیفتاده است. اگر شما برنامۀ زندگی منظمی دارید که می‌توانید به آن تکیه کنید، پس از اختلالات اجتناب‌ناپذیر در خواب کودک، راحت‌تر می‌توانید به روال عادی برگردید.
یافتن بهترین برنامه برای چرتهای روزانۀ کودکتان به مقداری آزمون و خطا نیاز دارد و این برنامه به موازات رشد کودکتان و رسیدن به نقاط و مراحل مهم رشد تغییر خواهد کرد. لازم است نیازها و عادت‌های خواب کودکتان را به طور منظم ارزیابی کنید و برنامهٔ او را مطابق نیاز تغییر دهید.
راهکارهای ایجاد یک برنامه قبل از چرتهای روزانهٔ کودکان
همان‌طور که داشتن برنامۀ روتین قبل از خواب شب توصیه می‌شود، داشتن یک مراسم روتین برای قبل از چرت روزانه نیز فکر خوبی است. این مراسم به کودکتان کمک می‌کند برای خواب آرام شود و به او این علامت را می‌دهد که زمان خواب نزدیک است. مراسم قبل از چرت می‌تواند کوتاه‌تر و ساده‌تر از مراسم قبل از خواب شب باشد. مثلاً یک داستان خیلی کوتاه، یک لالایی یا بغل کردنی کوتاه باشد. وقتی برنامۀ روتینی ایجاد کردید که اثربخش بود و هر دوی شما از آن لذت بردید، تا جایی که ممکن است به آن پایبند بمانید. چند راهنمایی دیگر برای چرت زدن شامل موارد زیر است:
- کودکتان را به آرامی روی پشتش و روی یک تشک سفت در یک فضای بدون اسباب‌بازی، پتو یا بالش بخوابانید.
- لباس‌های فرزندتان هنگام چرت لازم است راحت و نه خیلی تنگ، نه بیش از حد سنگین باشد.
- بازی قبل از چرت کودک باید آرام و دور از تحریک شدن باشد.
- از سروصدای بلند و هیجان که آرام شدن و خوابیدن را برای فرزندتان دشوار کند بپرهیزید.
- برای چرت زدن نیز بهتر است کودکتان را در همان محل خواب شبش بخوابانید.
اگر برنامۀ چرت نوزاد شما نیاز به وسایل خاصی دارد، هنگام سفر یا وقتی می‌دانید در زمان چرت کودک خارج از خانه خواهید بود، لازم است که کتاب و هر چیز دیگری را که با چرت زدن و خواب فرزندتان در ارتباط است همراهتان ببرید. این به شما کمک خواهد که برنامۀ روتین قبل از خوابش را هر جا که باشید حفظ کنید.
