مادر بودن کار آسانی نیست و سختیهای والد بودن یکی از تمها رایج سینماست. اما تجربه ثابت کرده است دیزنی، که احتمالاً بزرگترین کمپانی تولید محصولات خانوادگی است، اکثر مواقع مادران را فراموش میکند. در بیشتر مواقع شاهزاده خانمهای کلاسیک دیزنی همان ابتدای ماجرا مادرهایشان را از دست میدادند تا داستانشان جلو برود.
امروزه با تکامل دیزنی و تلاش این کمپانی برای نزدیکتر شدن به تمهای معاصر، ساختار داستانهای این استودیو نیز تغییر کرده است. حال، داستانهای پرتلاطم بین مادر و فرزند کم، کم یکی از اصلیترین تمها به شمار میرود.
روابط مادر-فرزندی که اینجا به آنها اشاره میکنیم براساس بینقص بودن یا کیفیت شخص مادر انتخاب نشدهاند. مادران نیز انسان هستند و داستانهایی که در آن مادران سعی دارند پل ارتباطی بین خود و فرزندشان را ترمیم کنند یکی از مهمترین دلایلی است که این داستانها باید روایت شوند. داستانهای راجع به عبور از مشکلات و آموختن نکات تازه.
Brave – ۲۰۱۲
انیمیشن Brave، به کارگردانی برندا چپمن و مارک اندروز بدون شک یکی از بهترین فیلمهای تاریخ دیزنی در به تصویر کشیدن ویژگیها و ظرافتها روابط مادر-فرزندی است. داستان حول محور مریدا، دختر سر سخت و مستقل ملکه الینور است. تفاوت شخصیتهای این مادر و دختر از زمین تا آسمان است و تاکید الینور به ازدواج مریدا سبب میشود این شاهزاده خانم برای کمک به یک جادوگر پناه ببرد.
بهترین قسمت این فیلم نزدیک بودن شمایل رابطه بین الینور و مریدا به دنیای واقعی است. کشمکشهای این دو کاراکتر در فهمیدن یکدیگر کاملاً باورپذیر است، اما با وجود تمام اختلافهایشان، عشق این دو به هم واضح است. در طول فیلم مریدا و الینور یاد میگیرند هم دیگر را بفهمند، به نظرات هم اهمیت دهند و الینور متوجه میشود که باید به تصمیمات و استقلال دخترش احترام بگذارد.
Lilo and Stitch – ۲۰۰۲
Lilo and Stitch به کارگردانی کریس سندرز و دین دبلوا از ماندگارترین محصولات دیزنی در ژانر خانواده است. با اینکه لیلو و نانی خواهرند، نانی کسی است که لیلو را بزرگ میکند و در واقع در جایگاه مادر او قرار میگیرد. در حالی که لیلو به استیچ راجع به معنی خانواده توضیح میدهد، رابطه پر فراز و نشیب لیلو و نانی نیز واکاوی میشود.
هسته این فیلم راجع به خانواده و معنی واقعی این واژه است. معنای ohana. لیلو دختر بچهای معمولی با شیطنتهای مخصوص سن خود است و این شیطنتها خیلی وقتها به مشکلات زندگی پراسترس نانی، که در تلاش است قیم لیلو باقی بماند میافزاید. با وجود مشکلات و جر و بحثها، این دو خواهر صمیمانه یکدیگر را دوست دارند و نانی ثابت میکند حاضر است هر کاری بکند تا لیلو در امان باشد.
Turning Red – ۲۰۲۲
در انیمیشن Turning Red به کارگردانی دومی شی، کاراکتری سیزده ساله به نام می با شخصیتی قوی، با تمام وجود میخواهد رضایت مادرش، مینگ، را جلب کند. پس وقتی می ناگهان تبدیل به پاندای قرمز عظیم الجثهای میشود در دو راهی قرار میگیرد. می به این بخش از هویتش علاقه دارد، اما مادرش اصرار دارد او این مسئله را تا ابد مخفی نگه دارد.
نکته قوت این انیمیشن، این بود که رابطه این مادر و دختر از همان ابتدا خیلی درست به تصویر کشیده شد. می و مینگ هر دو میدانند که برای هم اهمیت دارند. داستان بیشتر حول ایجاد مکالمه سازنده و احترام است: می یاد میگیرد باید مرزهایی ایجاد کند و مینگ یاد میگیرد به این حد و حدودها احترام بگذارد.
Big Hero 6 – ۲۰۱۴
Big Hero 6 محصولی مشترک بین دیزنی و مارول است. این فیلم به دست کریس ویلیامز و دان هال ساخته شد. داستان این انیمیشن نابغه جوانی به نام هیرو را دنبال میکند که به تازگی برادرش را از دست داده است. هیرو همراه با رباتی که برادرش قبل از مرگ خود ساخته بود تلاش میکند ابرشروری که مقصر مرگ برادرش بود را شکست دهد. با اینکه هیرو به دست خالهاش بزرگ شده است، او حکم مادر هیرو را دارد. حضور خاله در این داستان، امری کلیدی است.
پس از مرگ برادر هیرو، خالهاش با اینکه خودش درگیر غم و اندوه بسیاری است، تمام تلاشش را میکند تا مطمئن باشد هیرو وضعیت روحی خوبی داشته باشد. او به هیچ وجه سلطهگر نیست و تلاش نمیکند هیرو را به انجام کاری مجبور کند، اما نگرانیاش به وضوح حس میشود. این موضوع که هیرو از او فاصله میگیرد نیز به اضطرابش میافزاید. همانطور که هیرو سعی میکند با غمش کنار بیاید، یاد میگیرد باید بیشتر راجع به احساساتش با خالهاش صحبت کند.
Soul – ۲۰۲۰
پیت داکتر، خالق مشهور کمپانی پیکسار در سال ۲۰۲۰ انیمیشن Soul را ساخت. این انیمیشن تمهای پیچیدهای مثل زندگی، مرگ، منطق و معنای انسان بودن و در زندگی هدف داشتن را زیر ذره بین میبرد. جو گاردنر پیانیست جاز میانسالی است که در مدرسه راهنمایی تدریس میکند. رویای او تبدیل شدن به پیانیستی حرفهای است. مادر واقع بین او به نام لیبا، از جو میخواهد برای زندگیاش به جز نوازنده بودن برنامهای داشته باشد. اما به نظر جو مادرش از رویای او حمایت نمیکند.
با اینکه لیبا دقایق کمی در فیلم حضور دارد، اما نقشش در کنار آمدن جو با هدف زندگی از اهمیت زیادی برخوردار است. مادرش قصد ندارد جو را از آرزوهایش ناامید کند. او فقط میخواهد مطمئن باشد جو در زندگی خوشحال است و تا ابد فقط و فقط به آینده فکر نخواهد کرد. مکالمه تاثیرگذار او با جو به خوبی عشق مادر به فرزند را به تصویر میکشد.
The Princess and the Frog – ۲۰۰۹
جان ماسکر و ران کلمنتس در سال ۲۰۰۹ انیمیشن The Princess and the Frog را برای دیزنی ساختند. داستان دختر جوانی به نام تیانا را در شهر نیواورلئان ایالات متحده آمریکا دنبال میکند. تیانا با امید اینکه روزی بتواند هزینه باز کردن رستوران خودش را در بیاورد، به سختی به عنوان پیشخدمت کار میکند. مادرش ار ابتدای فیلم حضور دارد و از او میخواهد در زندگی فقط به کار فکر نکند و ارزش خانواده را به او یادآوری میکند.
تم اصلی این فیلم رابطه تیانا با مادرش نیست اما مادرش به او نصیحت میکند آیندهاش را تک بعدی در نظر نگیرد. سخت کوشی تیانا قابل تقدیر است اما مادرش میداند که باز کردن رستوران به تنهایی شادی کافی به زندگی تیانا نخواهد بخشید. چرا که عشق تیانا به آشپز بودن از خانواده و اجتماعی که در آن بزرگ شده است، نشات میگیرد. بنابراین سعی میکند ریشه علاقه تیانا به باز کردن رستوران را به او یادآوری کند تا تیانا هدف حقیقی خود را پیدا کند.
Luca – ۲۰۲۱
فیلم موفق پیکسار، Luca به کارگردانی انریکو کازاروزا داستان هیولاهای دریایی به نامهای لوکا و آلبرتو را دنبال میکند. این دو در خشکی به انسان تبدیل میشوند و به شهر کوچک خیالی پورتوروسو در ایتالیا فرار میکنند. والدین لوکا هر دو به شدت مراقب فرزندشان هستند، مادرش کمی بیشتر. زمانی که میفهمد لوکا به خشکی رفته است خیلی نگران میشود.
مشکل لوکا با مادرش همین نیاز او برای در امان نگه داشتن لوکاست. مادر لوکا میداند اگر مردم بفهمند لوکا هیولای دریایی است، خطری جدی او را تهدید میکند. ولی لوکا انگیزه مادرش را به درستی درک نمیکند و فقط احساس خفگی به او دست میدهد. در نهایت اما، لوکا والدینش را بهتر از قبل درک میکند و آنها هم پسرشان را بهتر میفهمند. حتی به او اجازه میدهند با جولیا در خشکی به مدرسه برود.
Onward – ۲۰۲۰
انیمیشن Onward به تهیه کنندگی پیکسار و کارگردانی دن اسکنلون در سال ۲۰۲۰ اکران شد و به خاطر شیوع کرونا در همان زمان نتوانست در گیشه عملکرد خوبی داشته باشد. این انیمیشن داستان دو برادر به نامهای ایان و بارلی را دنبال میکند. آنها با ماجراجویی قصد دارند پدرشان را به صورت موقت به زندگی برگردانند و یکی از بهترین خانوادههای پیکسار دوباره دور هم جمع شوند.
با اینکه فیلم بیشتر راجع به رابطه بین این دو برادر است، مادر آنها به نام لارل وارد ماجراجویی مخصوص خودش میشود: در امان نگه داشتن فرزندانش.
در فیلم، بعد از مرگ همسرش و سوگواری، لارل را در رابطه عاشقانه تازهای میبینیم. او رابطه خوبی با فرزندانش دارد و برای کمک به آنها لحظهای درنگ نمیکند. نقش او در پایان فیلم بسیار دلگرم کننده است. با اینکه لارل این فضا را داشت تا بتواند از این اندوه عبور کند، به خوبی میداند که فرزندانش هنوز با این موضوع کنار نیامدهاند و تمام تلاشش را میکند تا پسرانش حتی برای لحظهای دوباره پدرشان را ببینند.
Dumbo – ۱۹۴۱
انیمیشن کلاسیک دیزنی، Dumbo به کارگردانی بن شارپستین داستان بچه فیلی به نام دامبو را روایت میکند. دامبو در سیرک زندگی میکند و گوشهای بسیار بزرگی دارد. این فیل کوچک و مادرش عمیقاً دوست داشتنی هستند. عشقی که خانم جامبو به پسرش دارد، بی حد و حصر است.
خانم جامبو تمام سعیاش را میکند تا فرزندش در امان باشد چرا که دامبو مدام به خاطر گوشهایش مسخره میشود. وقتی بچهای گوشها دامبو را میکشد، خانم جامبو به او ضربه میزند و همین برای او دردسر میشود. فیل مادر را زندانی میکنند و دامبو را به سیرک اضافه میکنند.
در نهایت، گوشهای بزرگش دامبو را معروف میکند و او موفق میشود مادرش را از حصر رها کند. رابطهی مادر-فرزندی این دو به خوبی تکامل پیدا میکند و دامبو بلوغ خود را با آزاد کردن مادرش به تصویر میکشد.
The Ariatocats – ۱۹۷۰
The Aristocats یا گربههای اشرافی به کارگردانی ولفگانگ رایترمن داستان گربه مادر و چندین بچه گربه اوست. پس از اینکه پیشخدمت خود این خانواده آنها را میدزدد، گربهای خیابانی به آنها کمک میکند تا به خانهشان در پاریس برگردند.
گربه مادر، دوشس بچه گربههایش را به خوبی میشناسد و با هر کدام از آنها رابطهای خاص دارد. او مادری مهربان است که عمیقاً به فرزندانش اهمیت میدهد. او همیشه از آنها حمایت میکند و این فضا را به آنها میدهد تا در طول این ماجرای پرفراز و نشیب خودشان را پیدا کنند.